Side:Brandt - Forelæsninger over den norske Retshistorie 2.djvu/364

Denne siden er korrekturlest

skjellig fra den ovenfor skildrede, og fornemmelig rettet paa at bringe Sandheden for Lyset, fremfor alt gjennem egen Tilstaaelse. Herom skal nedenfor blive handlet.

§ 80.

Værneting. Stevning og Varsel. Retsferier.

Med Hensyn til Værnetinget gjaldt det som almindelig Regel, at Sagen skulde anlægges der, hvor Sagvolderen opholdt sig, hvilket allerede følger af, at Søgsmaalet indledes med Hjemstevning (G. L. 35, 46, jfr. 79, 102; F. L. X. 3, 4, 9, 26, 27, 31^[1]; M. L. VIII. 7, Chr. IV. L. ibid.). Men det var ikke nødvendigt, at Sagvolderen var fast bosat paa Stedet; hvorimod ogsaa den, der kun midlertidig opholdt sig i et fremmed Fylke, kunde sagsøges der. – Som Mandens Hjem betragtedes, hvis han ikke var bosat Bonde, det Sted, hvor hans Arving boede inden Fylket, og i Mangel heraf det Sted, hvor han tilbragte sidste Julenat. Var Sagvolderen en løs

↑ G. L. 46: Nú kemr sá maðr í fylki, er þú vilt sóttan hafa nm eitthvert mal, ok á hann engan erfingja í fylki ok var eigi þar nátt hina helgu, þá skal spyrja hann at heimili sínu. En ef hann nefnir heimili sit, þá skal hánum þingat stefna; eigi skal hann segja at lendsmanns, nema þar sé. En ef hann vill eigi nefna, þá skal skírskota undir vátta, ok stefna hánum hverjum í garð, sem þú vilt, nema þér sjálfum, ok sœkja hann þar síðan. Þá er ok rétt stefnt hverjum manni, er stefnt er á kaupreinu, þar sem þeir keyptust við. Svá skal einhleypum manni heimstefna, sem búanda, þingat sem hann hefir sér tveggja missera vist tekna; en ef þat er hvergi, þá skal þingat sem erfingi hans býr innan fylkis; ellar skal spyrja hann at heimili sínu. – F. L. X. 26: Ef maðr hittir mann einhleypan innan fylkis ok vill sœkja hann, þá skal hann spyrja hann at heimili sinn, en hinn skal segja heimili sitt. En ef hann villir heimili sitt, þa skal hann gera hánum heimili innan fylkis, ok hafa vitni við, ok sœkja hann þar. Hann skal hann hafa heim með sér, ok hefla hann, sem hann vill, at hann meiðist ekki, ok kenni þing at, ok hafa hann til þings, ok njóta vátta sinna allra slíkt, sem vitni berst hánum. – 27: En ef hann fær hánum tak til heimilis síns, þá skal hann þar sœkja hann; en ef missir hans at heimili, þá skal sœkja þann, er í tak gékk fyrir hann. – 31: Heima skal búandi verjast at búi sínu um fjársóknir allar, nema um þat mál eitt, er hann festir fé i kaupangi.

[1] G. L. 46: Nú kemr sá maðr í fylki, er þú vilt sóttan hafa nm eitthvert mal, ok á hann engan erfingja í fylki ok var eigi þar nátt hina helgu, þá skal spyrja hann at heimili sínu. En ef hann nefnir heimili sit, þá skal hánum þingat stefna; eigi skal hann segja at lendsmanns, nema þar sé. En ef hann vill eigi nefna, þá skal skírskota undir vátta, ok stefna hánum hverjum í garð, sem þú vilt, nema þér sjálfum, ok sœkja hann þar síðan. Þá er ok rétt stefnt hverjum manni, er stefnt er á kaupreinu, þar sem þeir keyptust við. Svá skal einhleypum manni heimstefna, sem búanda, þingat sem hann hefir sér tveggja missera vist tekna; en ef þat er hvergi, þá skal þingat sem erfingi hans býr innan fylkis; ellar skal spyrja hann at heimili sínu. – F. L. X. 26: Ef maðr hittir mann einhleypan innan fylkis ok vill sœkja hann, þá skal hann spyrja hann at heimili sinn, en hinn skal segja heimili sitt. En ef hann villir heimili sitt, þa skal hann gera hánum heimili innan fylkis, ok hafa vitni við, ok sœkja hann þar. Hann skal hann hafa heim með sér, ok hefla hann, sem hann vill, at hann meiðist ekki, ok kenni þing at, ok hafa hann til þings, ok njóta vátta sinna allra slíkt, sem vitni berst hánum. – 27: En ef hann fær hánum tak til heimilis síns, þá skal hann þar sœkja hann; en ef missir hans at heimili, þá skal sœkja þann, er í tak gékk fyrir hann. – 31: Heima skal búandi verjast at búi sínu um fjársóknir allar, nema um þat mál eitt, er hann festir fé i kaupangi.

[1]