Side:Brandt - Forelæsninger over den norske Retshistorie 2.djvu/327

Fra Wikikilden
Denne siden er korrekturlest

Fasten) og der fremføre sin Paastand (kvaða); hvorimod Besidderen, hvis han vedblev sin Indsigelse, havde at fæste Skilledom, ganske som i ikke-vitterlige Gjældssager (efter F. L. X. 12–15). Ifølge G. L. 266[1] skulde ved Skilledommen

  1. G. L. 266: En ef ek því svara, at ek verr þá løgum ok dómi, þá skal stefna hánum heim, því nær sem hann vill, milli jóla ok føstu, manni hverjum, er búi sínn býr, biðja hann heima vera í andvegi sínu. … En ef eigi hittir hann heima, þá skal hann gera hánnm stefnu ok leiðarlengð skapa hánum heim til heimilis síns. En þá skal hann fara ok fá sér vátta, þá menn er óðalbornir eru. … En þá skal hann fara með vátta þá til húss hinum, er hann hefir heimstefnt, ok koma þar at stefnu-degi, ok kveðja hann jarðer ok óðals síns. En hann skal hánum því svara, er hann at forsøgn svaraði at þú kveðr þeirrar jarðar, er þú átt ekki í; ek á þá jørð, ok verr ek þá løgum ok dómi, ok festi ek þér dóm fyrir. … Nú er þar dómr festr, ok fimtar-nafn á dómi með þeim, þann dóm skal á sýknumdøgum halda ok svá kvøð veita. En þeir skulu til þess dóms hafa valinkunna menn. En menn eru allir dómsætir frjálsir. En þeir megu eigi í dóm með sér nánga sína; þar skulu frá ganga bauggildis-menn ok nefgildis-menn ok námágar; ef þeir eru settir í dóm, þá skal rengja ór með váttum, en hinn skal setja í valinkunna menn. En þann dóm skal setja fyrir durum verjanda: skal sœkjandi sinn dóm setja, ok hverfa til karldura, en verjandi frá, ok setja svá fjarri durum, at bera megi inn bæði vatn ok við, ok aka milli dóms ok dura. Nú er þar dómr settr, þeir skulu telja til langfeðra sinna 5, er átt hafa, en sá hinn setti, er bæði átti at eigu ok at óðrli. Þá skal sækjandi leiða vitni sín, þá fyrst, er at forsøgn hafði hann; ef þau metast at fullu, þá skal hann fram fœra þau næst, er hann hánum heim stefndi; ef þau berast hánum at fullu, þá skal hann fram fœra kvøðu-vitni sín, óðalborna menn tvá. Nú er kvøðu-vitni borit ok sókn hans rétt, þá skal hann fram fœra óðal-vitni sitt, árofa þrjá, þá er tvítugir váru, þá er faðir þeirra varð dauðr, en þá aðra, er vitni þeirra sanni; þeir skuln 15 vetra gamlir vera, er faðir þeirra varð dauðr. Oðalbornir menn skulu allir óðal-vitni bera, þeir er óðal eigu innan fylkis, er sú jørð liggr í, er hann brigðir. Nú er hánum óðal-vitni borit, ok dœma dœmendr hánum jørð. En verjandi svarar því, at þú átt þar ekki í, hví at váttar þínir hafa þar borit skrøk; en ek á þar til aðra vátta fleiri ok betri at bera, ok manu þeir bera satt, þá skal verjandi nefna vitni í gegn, árofa fjóra ok sannaðar-vitni þeirra fleiri, þá skal hann með því dóm rjúfa, at hann hefir vitni í gegn nefnd, ok leggja dómstefnu aðra at. Fimm nætr skulu dóma í millum vera, nema sú fimt beri á helgan dag, þá skal dóm fœra á virkan dag ok setja í sama stað fyrir durum verjanda. Nú er dómr settr, þá skal verjandi fram fœra vitni sín