Side:Brandt - Forelæsninger over den norske Retshistorie 2.djvu/328

Fra Wikikilden
Denne siden er korrekturlest

Løsningsmanden først opregne sine Forfædre gjennem 5 Led; dernæst fremstille først sine vidner paa Udsigelsen, derpaa sine Hjemstevne-Vidner, derpaa sine Kvada-Vidner, og endelig Vidnesbyrd om sin Odelsret, hvilket skulde aflægges af 3 odelsbaarne Mænd af Fylket (árofar; maaske af rjúfa), som

    þau øll, er hann á fyrra dómi nefndi, árofa fjóra ok sannaðar-vitni þeirra fleiri. Nú eru verjanda vitni at fullu borin, ef hans vitni er borit fleira árofa einum ok sannanðer-vitni fleiri; þá eru þeir skrøkváttar er fyrri báru; nema þeir sé ellir jefnmargir, þá eru þeir skrøkváttar, er eftri báru; þá skal sœkjandi ok verjandi leggja dómstefnu at markamóti þeirra á millum; telja røstum ok fjórðungum ok skapa til leiðar-lengð, þar sem þeir skulu dóm setja; þat kalla menn skila-dóm, er þeir skulu annettveggja veðja, eða af láta annerrtveggja af sinn máli. En ef þeir vilja hafa 12 þegna dóm, 6 af hvárstveggja hendi, þá skulu þeir reiða aura 2 hverr þeirra, þat eru aurar 12, er þeir skulu leggja undir jafna hønd, ok skírskota veðjen sinni undir valinkunna menn, er útan standa við dóm. En þeir er dóm settu, verjandi ok sœkjandi, skulu skjóta dómi veðjaðum á fjórðungs-þing. En þá er þeir koma á þat þing, þá skulu þeir vitni sín fram fœra, þeirra manne er þeir máli sínu undir skutu, þá er þeir veðjaðu: þá skulu þingmenn um dœma, hvárr sannara hefir; þá er vel, ef þeir verða á sáttir; þá eru aðrir veðjaðir ok skrøkváttar ok af sókn sinni. En ef þeir verða eigi á sáttir, þá skulu þingmenn skjóta dómi þeirra veðjaðum á fylkis-þing; þá er vel, ef þeir verða allir á þat sáttir. En ef þeir verða eigi á þat sáttir, vill annarr skjóta dómi sínum, en annarr vill eigi, þá skal sá, þó at hann megi eigi skoti orka, þá skal hann þó skírskota løgráni því, er þingmenn hafa hánum veitt, undir útheraðs-menn, þá er eigi eru þingat þingsóknar-menn; þá skal henn þó skjóta dómi sínum á fylkis-þing. En þá er hann kemr þar, þá skal henn frá løgráni því herma, er hann á fjórðungs-þingi fékk: hefi ek hér þau vitni, er ek undir skírskotaða; þau skal hann fram færa; þá skulu þingmenn þeim dóm dœma; þá er vel, ef þeir verða ellir á einn dóm sáttir. En ef þeir verða eigi á sáttir; þá vill annarr skjóta dómi sínum í løgréttu, en annerr vill una dómi fylkismanna, þá skal hinn af þingi ganga, er skjóta vill, ok afle sér liðs. En ef hann fær af fylkis-þingi fjórðung þingmanna, þá má hann skoti orka; en ef hann minna lið fær, þá verðr hann at þola dóm fylkismanna. Nú hafa þeir dómi skotit í løgréttu, þá verða þar aðrir veðjaðir ok af sínu máli; þá taka hinir veðfé sitt undan jafnri hendi, tvá auru af hverjum þeirra, er veðjaðr var; en þeir skulu bœta aurum þrim hverr þeirra við erendreka konungs, ok bœta svá aptr misdœmi sitt. Nú eru vátter hans skrøkvátter; þeir skulu bœta mørkum þrem hverr þeirra við erendreka konungs, er þat vitni báru, ok bera aldri óðalsvitni síðan.