Side:Brandt - Forelæsninger over den norske Retshistorie 2.djvu/321

Denne siden er korrekturlest

eller ej, og, hvis ikke han eller Nogen paa hans Vegne nu paa Stedet betalte, lyse ham skyldig i Ran og stevne den, som var gaaet i Borgen for ham, til Bymøde (den næste Dag). Og hvad enten han nu indfandt sig paa Mødet, eller ikke, havde sagsøgeren alene at føre sine vidner paa, at han var gaaet i Borgen for den Anden, og at denne var krævet og lyst Ranssag paa Hænde, samt Kautionisten lovlig stevnet – da faldt denne i 1 Marks Bod til Kongen, og umiddelbart efter Bymødet holdtes Atfør hos ham for Boden og Gjældens dobbelte Beløb, hvoraf Kreditor tog sin Fordring tilligemed fuld Ret, og Kongen og Bykassen det Øvrige^[1]. – Ogsaa her sees det altsaa, at der maatte erhverves Dom over Kautionisten, inden Atfør kunde holdes; hvorimod noget særskilt Bevis for Hoveddebitors Forpligtelse selvfølgelig her var overflødigt.

↑ B. L. VII. 12: Svá skal vita-fé sœkja sem aðrar skuldir: taka tvá húsfasta menn ok ganga með þeim til þess, er skuld á at gjalda, ok krefja hann fjár síns, ok ef hann fær hanum, þá er vel; en ef hann vill eigi lúka, sæti hann í fjár-tak at bœjarmanna-løgum réttum ok gefi hánum þat at søk, at hann vill eigi gjalda hánum fé sitt, ok segi, hvert fœra skal tak. En ef hann fœrir eigi, sekr mørk silfrs konungi. Nu fœrir hann fjár-tak, ok gengr maðr í fjár-tak fyrir hann, þá skal svá í ganga, at haan hafi goldit hánum fyrir messu um morguninn, þá er ringir at høfuðkirkju. En ef eigi er þá goldit, þá skal hann krefja fjár síns eptir messu, hvárt sem hann er heima eða brottu. En ef hann geldr þá þegar, þá er vel; en ef hann vill eigi gjalda ok engi annarra fyrir hann, þá skal lýsa ráni á hendr hánum ok æsta hann taks til móts, hvárt sem hann er heima eða eigi. En ef hann vill eigi til móts koma, er í fjár-tak gékk fyrir hann, þá skal sækjandi njóta vátta sína, at hann gékk i fjár-tak, ok þeirra síðan, at hann kvaddi fjárins, ok lagði rán við, ok æsti hann taka til móts. En ef þetta berst til fullu, þá er sá sekr, er í fjár-tak gékk, mørk silfrs konungi, ok æsti sakar-áberi liðs at fara at hánum ok taka hálfu meira. Hafi sakir-áberi fé sitt ok fullrétti með, en konungr ok bœjarmenn þat sem auk er. Nú synja mótmenn hánum tilfarar, þá er húsbóndi hverr sekr, er á moti var, eyri silfrs, er eigi vildi til fara. – 13: En fjár-tak skal hvervetna fœra, er maðr gengr í gegn … nema því at eins, at hann gangi sjálfr í tak með vitnum; þá skal hann heim ganga med hinum, er taksetti hann; en ef hann vill eigi, þá skal hann ganga nauðigr. Hann skal í rannsaks-hús setje, hvárt sem hann vill eða eigi; en um morguninn eptir skal leiða hann á mót fram lausan.

[1] B. L. VII. 12: Svá skal vita-fé sœkja sem aðrar skuldir: taka tvá húsfasta menn ok ganga með þeim til þess, er skuld á at gjalda, ok krefja hann fjár síns, ok ef hann fær hanum, þá er vel; en ef hann vill eigi lúka, sæti hann í fjár-tak at bœjarmanna-løgum réttum ok gefi hánum þat at søk, at hann vill eigi gjalda hánum fé sitt, ok segi, hvert fœra skal tak. En ef hann fœrir eigi, sekr mørk silfrs konungi. Nu fœrir hann fjár-tak, ok gengr maðr í fjár-tak fyrir hann, þá skal svá í ganga, at haan hafi goldit hánum fyrir messu um morguninn, þá er ringir at høfuðkirkju. En ef eigi er þá goldit, þá skal hann krefja fjár síns eptir messu, hvárt sem hann er heima eða brottu. En ef hann geldr þá þegar, þá er vel; en ef hann vill eigi gjalda ok engi annarra fyrir hann, þá skal lýsa ráni á hendr hánum ok æsta hann taks til móts, hvárt sem hann er heima eða eigi. En ef hann vill eigi til móts koma, er í fjár-tak gékk fyrir hann, þá skal sækjandi njóta vátta sína, at hann gékk i fjár-tak, ok þeirra síðan, at hann kvaddi fjárins, ok lagði rán við, ok æsti hann taka til móts. En ef þetta berst til fullu, þá er sá sekr, er í fjár-tak gékk, mørk silfrs konungi, ok æsti sakar-áberi liðs at fara at hánum ok taka hálfu meira. Hafi sakir-áberi fé sitt ok fullrétti með, en konungr ok bœjarmenn þat sem auk er. Nú synja mótmenn hánum tilfarar, þá er húsbóndi hverr sekr, er á moti var, eyri silfrs, er eigi vildi til fara. – 13: En fjár-tak skal hvervetna fœra, er maðr gengr í gegn … nema því at eins, at hann gangi sjálfr í tak með vitnum; þá skal hann heim ganga med hinum, er taksetti hann; en ef hann vill eigi, þá skal hann ganga nauðigr. Hann skal í rannsaks-hús setje, hvárt sem hann vill eða eigi; en um morguninn eptir skal leiða hann á mót fram lausan.

[1]