Side:Brandt - Forelæsninger over den norske Retshistorie 1.djvu/301

Fra Wikikilden
Denne siden er korrekturlest

74 og 75[1], F. L. XIII. 1 og 2, M. L. VI1. 9 og 10, Chr. IV. L. 8 og 9, der ganske stemmer med Chr. V. L. 3–14–41 og 42. – Alle Huse skulde efterlades i forsvarlig Stand, og intet, som var nagelfast, maatte sønderbrydes; Gjærderne maatte ikke ligge nede. – En Fjerdepart af Jorden skulde lægges i Traad, og paa dette skulde al Gjødselen være henbragt. Havde Lejlændingen saaet Vinterrug og indhegnet Ageren, havde han efter F. L. Ret til den hele Avling om Høsten; men havde han ikke gjærdet, tilkom ham alene Erstatning for Saakornet. Efter G. L. og M. L. tilkom derimod den fraflyttende Lejlænding slet intet, hvis han havde saaet Vinterrug der, hver Ager var tilforn; men havde han opbrudt ny Vold indengjærdes, skulde han have sit Saakorn erstattet, og havde han gjort det udengjærdes og indhegnet Stedet, tilkom ham og den tilflyttende Lejlænding hver Halv-

  1. Nú skal hann af jørðu fœra þat er hann á at réttu af at fœra, þat eru þrjú hløss fóðrs af mannsverki hverju; þat køllum vér eykjafóðr; eitt heys en tvau halms til várfóðrs sér. Verkvið sinn allan skal hann hafa á brott með sér. – Nú skulu hurðir standa, úthurðir þrjár, ok þó þrjár at engi væri þá er hann kom þar: stofu-hurð ok búrs-hurð ok eldhús-hurð, ok standa allar þær er fyrr stóðu. Nú ef hann tekr einahverja þá hurð ok fœrir á brott, þá skal hann aptr fœra ok leggja á landnám, ef hann hefir leyst frá; en ef þar fylgir nokkut af þreskeldi eða uppdyri eða gætti-tré, þó at ein flís fylgi, þá er þat húsbrot, og skal hann þá leggja á merkr þrjár. En ef hann brýtr setstokka or húsi eða bríkr þær, er greyping hefir numit, þá skal hann fœra aptr ok leggja á merkr þrjár. Láva-fili ok flór-fili ok viðkøst ok brúar þær er hann gerði, hjálma ok hús sín, þar skal hann þat leggja at hvárki spilli akri né eng; en ef hinum þykkir mein at, er til ferr, hann skal á brott fœra þegar er hann vill. Langþili ok þverþili ok allt þat, er eigi hefir greyping numit, eða naglfast undir bjalka eða bita, þá skal brott fœra. Allt þat er húsbrot nemr, bœti mørkum þrim þeim er hús á, ok geri hús jafnheimilt sem áðr var. Nú skal hann eigi grafa upp hjalmrœður eptir fardaga; høggva má hann fyrir ofan jørð ok fœra í brott; en ef hann grefr upp, þá skal hann bœta landnámi þeim er jørð á. Ef maðr gerir ser hvanngarð, fœri brott fyrir fardaga ef hann vill. Ef maðr sær vetr-rug þar sem akr er, ok ferr af jørðu, hafi af alls-ekki; en ef hann grefr vøll til innangarðs, hafi þá fræmæli sinn; en ef hann grefr til útangarðs, hafi halfan hvárr, sá er til ferr jarðar ek sá er seri, ef hann gerðir um.