Side:Aubert - Anton Martin Schweigaards Barndom og Ungdom.djvu/300

Fra Wikikilden
Denne siden er korrekturlest

Nødvendigheden. Exempler paa, at Lovgiveren slutter sig til det sædvansmæssige? R. April 1728, R. 3die April 1785, Frd. 29de April 1752, K. Skr. 5te Septbr. 1797 (skulde være 15de Septbr. 1798). Kan Domstolene selv afgjøre, hvad der er sædvanemæssigt? Ja, undertiden, naar dertil ikke udfordres særlig Sagkundskab. Injurie? Krænkelse af en andens Æresrettighed. Hvorledes deles med Hensyn til Rettigheden, som krænkes? Hvorledes efter Maaden? I reelle og verbale. Straffes symboliske Injurier? 1–12–1 og Frd. 13de Aug. 1766 nævnes; ligeledes Frd. 27de Septbr. 1799. Fortolkes kriminelle Love paa en særegen Maade? Dette benægtes, og antages det specielt at være urigtigt, at de skal fortolkes paa mildeste Maade. Gives Love, som ikke kan udvides? Kand. antager, at det er urigtigt at statuere dette om Privilegier; men maaske kan det antages om Ranganordninger og Toldtariffer. Frd. 11te Juni 1802 nævnes.

Motzfeldt.

Schweigaard. Voluntas humana an libera vel necessaria? Putat voluntatem humanam tanqvam absolutum quoddam spectari posse; in effectu putat hanc voluntatem necessariam, et modo in notione ɔ: in idea vel tanquam visu hominis vere liberam; explicat omnem actionem esse effectum motivorum. Indeterministæ ponunt motivum superius in ipsa voluntate, Deterministæ autem stastuunt, voluntatem esse seriem motivorum. Distinguere inter jus extremæ necessitatis et moderamen inculpatæ tutelæ? Explicat distinctionem. An ex jure naturali competit jus extremæ necessitatis ? Hoc putat, observata tamen regula, minus malum eligendum ad majus evitandum; aliter factum fit injustum et culpabile, non autem punibile; ex theoria legis poenalis, quæ ponit effectum in ipsa existentia legis ad homines abstinendos a delictis; exceptionem facit tamen respectu militum. Distinguere inter fideicommissum et legatum? Explicat notionem, item quæ distinctio hanc ob causam erat inter eum cui libertas legatu et fideicommissa erat. An erat distinctio inter substitutionem et fideicommissum? Affirmatur et explicatur. Species substitutionum ? Vulgaris, pupillaris, qvasi pupillaris et militaris. Qvot modis destitutum fit testamentum? Explicatur. Substitutio tacita? Explicat et ostendit, eum, qui pupillariter substituit, vulgariter quoque substituisse censetur. Actiones prætoriæ, actiones poenales prætoriæ, item mixtæ modo per annum durabant, excepta actione rerum ammotarum. Actiones prætoriæ instituebantur ex pactis vestitis.

Exempler paa Forkjøbsrettigheder? 4–2–14, 5–3–51, 3–14–3 og 4, 4–1–35, 5–2–64. Berganord. 7de Septbr. 1812 paa