Hopp til innhold

Side:Norsk mållære.djvu/21

Fra Wikikilden
Denne siden er korrekturlest
Hokjøninga.

§ 50. Som nål (§ 44, b) vert dei hokjøningane brigde, som i peikl. eint. ende på ein meðlyð (t. d. grein) og desutan einstava hokjøninga, som ende på ein sjølvlyð og ikkje får lyðbrigde i fl. (t. d. bru), undtakand:

  1. Alle hokjøninga på ing. Desse har i fl. a (ane) t. d. lokking, fl. lokkinga. I eintal får dei j etter gen sosnart de kjem ein sjølvlyð, men i fl. ikkje.
  2. Følgjande hokjønninga får au i fl. a (ane). Då er mange av desse mønsterrette i store deile av lande, og ende soleiðs i fl. på e (ene). Desse siðste får ei stjerne veð seg.
    åðr* (bloðåðr) gjyger* lever* sild*
    år* (på båt) gjymber mer* sen (ɔ: sene)
    brik heið* mjøðn* skjel* (skjelja)
    eg* helg myr sneis*
    elv herð møy* spik
    eng (er au kjønl.) hes (fl. hesja) næver* svil
    hind reim sæter
    erm kleiv* rem* vik*
    flis* klyv (fl. klyvja) rip* øks*
    gjeil kvern røyr* øy
    grind lein* røys* øyr*
    el eller il (fl. ilja)
  3. Følgjande hokjøninga, som i fl. får endebrigde er og lent lyðbrigde (§8), forsovidt dei har harð rotsjølvlyð (§ 2). Her vert er(r) uttalt i dei fleste målførom. I fl. vert ein endande g og k aldri til gj og kj, men i eint. vert de gj og kj, sosnart de kjem ein sjølvlyð etter. Siðehøve fl. har ikkje lyðbrigde, t. d. bok, bokja, bokjen, bøker, bokom. (Om * sjå § 50, 2).
    and gloð* lus slå
    bok greip (og: greipa) mus strand
    bot gro* nat tan
    bråk* grop rand (ɔ: strek)
    brok hand rå (på båt) tåg
    ert hov (§ 48, 4) råk to (ɔ: flå)
    flå klo ro* (skruveskjive) mor*
    floð* (regnskur) krå rot
    gås ku skåk
    gjeit låg skrå*.