Side:Brandt - Forelæsninger over den norske Retshistorie 2.djvu/114

Denne siden er korrekturlest

forsaavidt deres Færd ikke var forbundet med Drab paa Husets Folk (G. L. 178; F. L. IV. 4 og 5), Adgang til at erholde sin Fred tilbage mod at bøde til Kongen: Høvdingen 40 Mark og hver af hans Ledsagere 3 Mark Sølv og erstatte de Ranede deres Tab.^[1] – Enhver, som kjøbte med Ransmændene, var brødig 3 Mark til Kongen.

Ved Siden af Boran stod ulovlig optagelse af en Mands Gods (atfør) af de kongelige ombudsmænd uden Dom (G. L. 141^[2] og 213; F. L. X. 33 jfr.IV. 50–52). Endvidere ulovligt Strandhug af Ledingsfolket (G. L. 303; F. L. VII. 23,

↑ G. L. 142: Nú róa menn skipi skipaðu at búanda, eða gengr flokkr manna at garði, ok bera hann ofriki, ok brjóta hús hans, ek bera út fé hans, þá er þat útlegðar-verk; hverr í landi vill vera af þeim, fœri aptr fé búanda alt þat, er þeir tóku, ok gjaldi 40 marka; ellar fari útlagir. – F. L. IV. 62: Ef maðr gerist grímumaðr ok ferr at búanda, ok berr hann, ok tekr fé hans, þá skaf ør skera ok eptir fara ok drepa. En ef þeir komast undan, þá fari þeir útlagir. En ef hjún kenna menn þá, er at váru, þá skal þat satt, er hjún bera um. En ef þeir vilja bœtast fyrir ok fara í land aptr, þá skal høfðingi bœta 40 marka, en hverr annarra 3 marka. – V. 14: Ef menn fara til búanda ok veita hánum búrán, ok taka af hánum þrjár kýr eða þrem fleira, eða þrjú kúgildi; þá verðr eigi fyrr at búráni, en svá er tekit, nema hinn eigi eigi fleiri en þrjár; þá er þegar búrán, ef ein er aftekin; þá skal ør fara ok hverr bera á hendr øðrum, eða sekist hann baugi. En ef menn fara eptir ok finna þá menn með því búi ok láta þeir, þá skal høfðingi gjalda 40 merkr, en háseti hverr 3 merkr. En ef þeir standa fyrir, þá eru þeir allir útlagir, hvárt sem verðr veitt, ok sár þeirra úgild, en hinir allir helgir, er til sœkja, ok sár þeirra øll gild. – Eids. L.: Ef maðr høggr bú fyrir manni, þó at eigi høggvi meira en eina kú, ok er þá bú hanns alt høggvit, þá eru þeir allir úbóta-menn, er hjuggu ok at því verki váru. En ef hann á tvær kýr, gjaldi þrjár merkr ef aðra høggr, en ef báðar høggr, þat er úbóta-verk. En ef maðr á þrjú naut, þá er fjárfœling á tveim, en úbóta-verk, ef øll høggr þrjú. En ef maðr á meira bú en þrjú naut, þá liggja þrjár merkr við þrjú naut, þrídeili á; en ef maðr høggr hitt fjórða, þá er úbôta-verk øllum þeim, er at varu ok fylgðu til ok í frá, ok svá allir þeir er réðu, ok at því verða kunnir ok sannir; þeir heita gorvargar.
↑ G. L. 141: Nú tekr lendrmaðr eða ármaðr bú búanda upp útalt eða údœmt, þá skal hann fœra þat aptr ok leggja á 40 marka, fyrir því at laga er hverr maðr verðr fyrir sínu.

[1] G. L. 142: Nú róa menn skipi skipaðu at búanda, eða gengr flokkr manna at garði, ok bera hann ofriki, ok brjóta hús hans, ek bera út fé hans, þá er þat útlegðar-verk; hverr í landi vill vera af þeim, fœri aptr fé búanda alt þat, er þeir tóku, ok gjaldi 40 marka; ellar fari útlagir. – F. L. IV. 62: Ef maðr gerist grímumaðr ok ferr at búanda, ok berr hann, ok tekr fé hans, þá skaf ør skera ok eptir fara ok drepa. En ef þeir komast undan, þá fari þeir útlagir. En ef hjún kenna menn þá, er at váru, þá skal þat satt, er hjún bera um. En ef þeir vilja bœtast fyrir ok fara í land aptr, þá skal høfðingi bœta 40 marka, en hverr annarra 3 marka. – V. 14: Ef menn fara til búanda ok veita hánum búrán, ok taka af hánum þrjár kýr eða þrem fleira, eða þrjú kúgildi; þá verðr eigi fyrr at búráni, en svá er tekit, nema hinn eigi eigi fleiri en þrjár; þá er þegar búrán, ef ein er aftekin; þá skal ør fara ok hverr bera á hendr øðrum, eða sekist hann baugi. En ef menn fara eptir ok finna þá menn með því búi ok láta þeir, þá skal høfðingi gjalda 40 merkr, en háseti hverr 3 merkr. En ef þeir standa fyrir, þá eru þeir allir útlagir, hvárt sem verðr veitt, ok sár þeirra úgild, en hinir allir helgir, er til sœkja, ok sár þeirra øll gild. – Eids. L.: Ef maðr høggr bú fyrir manni, þó at eigi høggvi meira en eina kú, ok er þá bú hanns alt høggvit, þá eru þeir allir úbóta-menn, er hjuggu ok at því verki váru. En ef hann á tvær kýr, gjaldi þrjár merkr ef aðra høggr, en ef báðar høggr, þat er úbóta-verk. En ef maðr á þrjú naut, þá er fjárfœling á tveim, en úbóta-verk, ef øll høggr þrjú. En ef maðr á meira bú en þrjú naut, þá liggja þrjár merkr við þrjú naut, þrídeili á; en ef maðr høggr hitt fjórða, þá er úbôta-verk øllum þeim, er at varu ok fylgðu til ok í frá, ok svá allir þeir er réðu, ok at því verða kunnir ok sannir; þeir heita gorvargar.

[2] G. L. 141: Nú tekr lendrmaðr eða ármaðr bú búanda upp útalt eða údœmt, þá skal hann fœra þat aptr ok leggja á 40 marka, fyrir því at laga er hverr maðr verðr fyrir sínu.

[1]

[2]