Hopp til innhold

Kjørrin

Fra Wikikilden
H. Aschehoug & Co. (s. 241-244).

Kjørrin.

Den Gongen Klukksta’n heldt paa gjorde Preikstol’n og Altartavla aat Heidals-Kjørkjun, kom de jemnan ein Husmann døm kalla Eistin Kjørn aat Steinfinsbø og gjekk der og saag paa Utskurdn og Bilæte. Han ha ein Plass onde Haalaa, heitte Kjørre, og va go’e 30 Aar de Bele; ’taa Bygdafolkje va han halde for eit maakaaloust godt Hugu og va ein lettliva Kar, som ikje va ibeit for aa rime og dikte, antell de va paa Dølamaale hell paa Storfolk-Maale, vælhendt te Tres og glup Kar te aa krote. Men naar han kom i Lag me Klukksta’e og ’om Sylfest Skrinde um Daagaane, høyrdest han ut te vera ein stor Heimfø’ing som ikje ha Lag paa nugun Ting, og Klukksta’n heldt han Eistin for ein Tosk og ein Kop-Nagle. Ei Ti’ bakette fekk Klukksta’n høyre, at Kjørrin ha gjort Altartavle aat Sells-Kjørkjun og da sa Klukksta’n di Orde: „Ja, han gjekk og stal Konste fraa meg som ein a’an Skjelm.“

Han Eistin Gottormson Kjørn er fødd paa Gamel-Sambu i Bre’e-Bygden antell i 1722 hell 23; Far hans aatte Sambu men de gjekk ut me ’om og ikje mange Aar ette han va dø, i 1733, vart han Ola Slette ve Gard’n og eldste Son fekk ein Plass onde Slette kallast Revshougen, di namnsporde Revshoug-Karann va Syninn hans. Men han Eistin kom aat Kjørn og vart buande der. Da han ha skaare Altartavla aat Sells-Kjørkjun, bar de te aa staa Ord ’taa ’om og Bygdafolke heldt han for ein stor Mestar, som ikje ga Klukksta’e ette; Løvunn uppivi Songhus-Dørn i Sells-Kjørkjun va reikna for eit Mestar-Verk; han va i Nigard-Bu da han skar døm og de ha vore hermt kaa han sa, da han ha ferdog eine Løva. Han klappa ho paa Ryggen: „Jongen i meg, er ho ikje vakker og ronn paa Ryggje, lell!“ sa Kjørrin.

I 1764 gjorde han ny Preikstol og Altartavle aat Kvikne-Kjørkun; de er di beste Arbei’e Kjørrin gjorde i sitt Liv. Døm er heilt ut ei go Etterherming ’taa Preikstole og Altartavlun i Heidals-Kjørkjun, men de vise se væl, vissa paa Altartavlun, at de ikje er Klukkska-Arbei’. Paa Lag saamaa Bele, kanhende nogre Aar førr, skar han Krill-Krot umkring Altartavla i Vaagaa-Kjørkjun og Kroten i Songhus-Dørn; ho va so snou aa sjaa paa, Altartavla der, tykte døm, førr ho fekk den store, grove Krill-Kroten umkring.

Um Vaaren 1781 kom de 4 Brør fraa øvre Melby i Heggje i Valders ivi Fjelle aat Heidale paa Fehandel; døm ha gaatt paa Handel i Bygden i fleire Aar, men denne Gongen ha døm hulde paa aa skulde sett Live te paa Fjelle. Døm fekk Stygge-Ve’r paa se, misste Lei’e og lout liggje Natte ivi i ei Dokk de sto naagaa Vi’-Kjørr i, der fekk døm endele upp Varme me stort Stræv saa døm saavidt berga Live. Um Morgon freista døm aa finne rett Lei’ att, men Ve’re va like gale og døm lout liggje i Vi’-Dokken den Natte, ou. Treja Dagen gjekk de saamaa-eins, døm fann ikje Lei’e da hell, og lout slaa se te att i Vi’-Dokken um Natte. Da laavaa døm ut, at disom Vorherre hjaal’te døm utu Nø’n, døm no va i, vilde døm gjeva kaar sit Ku-Verd aat Heggje-Kjørkjun. Og um Morgon ha Ve’re bli’ga se saa døm fann Lei’e Fig. 20. Altertavla i Kvikne-Kjørkjun ette ’om Eistein Kjørn. att og kom o-skadde te-manna. No gjekk døm aat Kjørra og tinga han te aa gjera Altartavle aat Kjørkjun; han skulde ha 65 Riksdale for Arbei’e. I Slutna’e paa Mars 1781 va Tavla ferdog og di saamaa Karann kom att og drog ho paa ein Skji-Kjolkje ivi Fjelle aat Valders. Men de va hardt Skaaraa-Føre i Fjelle, summe Sta’ann’ og de va ’kje greitt, aa faa Tavla oskadd fram, ousta’for Storskage fekk han Judas Iskariot ein Støyt, saa han skrangla lous og vart att-liggjande. Ein Reinsskjyttar hell Øykje-Leitar fann han att Saamaar’n ette, men da ha den roue Kjol’n hans vorte saa blakk, at de va gjete paa, aa maale han upp att. De vilde ikje Presten i Bygden, den folne Rou-Leten, sa han, va „en ægte Judasfarve“.

I Heidals-Kjørkjun ha Kjørrin skaare di 4 Evangelistann som staar paa Listen paa høgre Si’un aat Songhus-Dørn og i Kjørkjun er de nogre Tavlo, han ha maala og skaare ut Ramo aat; i Kvikne-Kjørkjun er de ou ei Tavle ette ’om.

Kjørrin er den ’taa Treskjerarom paa Vaagaa, som ha vaaga se lengst, me di han er den einaste, som ha tikji paa se aa gjera Kjørkje-Innrei’ing; men nugun stor Konstnar-Evne aatte han ikje, han ha korkje den rike Innbilnings-Evnin hell de gløgge Ouga aat di gamle Mestarom fraa Sjaak. Summe mindre Ting kunde han faa te vakre, men naar han skulde skjera naagaa stort, vilde Krillann hans bli stive og tonge og Skapna’n tung-gjord og lite andsynle. De ser mest ut te, at han ha „stole Konste“ saa han ha brote se fram forutta aa eige di rette Konstnar-Evnann. Bilæte hans er enno verre Bytinge, hell di verste aat Klukksta’e; Tavlunn, han maala, syne hell ikje go’e Evne paa den Hande, men de finnst lell summe Te-Tak der, som er forrmeir hell Bilæt-Skurd’n hans og Letann, han brukte, kan vera friske og go’e.

Han Eistin Kjørrin ha vore eit godt Hugu; han dikta Salmo og de finnst døm, som er meir hell tome Rime. Tvo Sange paa Bygdamaal som ha gaatt i Bygden te i vore Daagaa ha Folk sagt, er ette Kjørn, og er de saa, er hann, Soksin og han Edvard Storm di fyste, som dikta paa Vaagaa-Maale. Kjørrin er avfulle paa Lag 1805.