Side:Norsk grammatik med skriveøvingar aat folkeskulen og til sjølvhjelp.pdf/13

Fra Wikikilden
Denne siden er ikke korrekturlest

IV. Dei 2 usjølvstendige hovudordslag.

§ 19. Lagord (adjektiv) vert sette til namnordi og segjer, korleis det, som nemnest, er lagat. Eks. Ein gild gut reid; gild er lagord; det er tillegg til hovudleden gut. Ein svart hest sprang. Korleis var hesten? svart (lagord, tillegg til hesten).

Lagordet karm: 1. staa fyre namnordet og er daa tillegg til namnordet t. d. hæv husbond. 2. Vera segneledsord t. d. Husbonden er hæv. Øv. 32. Set k yver kynsord, 1 yver lagord og n yver namnord i desse ordi: ein lang dal, ei stor elv, eit langt berg, ein varm dag, ei vaat vika, eitt vaatt aar, ein rask kar, ei ny trøya, eit nytt plagg, eit høgt fjell, eit varmt ver. Øv. 33. Set lagord som segneledsord i desse setn. : T. er — . U. var — . V. hev voret — . 0. hadde voret — . A. skal vera — . B. vil vera — . D. vert — . E. vart — . F. lyt verta — . G. maa verta — . H. karm verta — . I. laut verta — . K. hev vortet — . L. hadde vortet — . M. skal verta — .

§ 20. Lagordet bøygjer seg i kyn og tal etter det namnordet, som det stend til. I inkjekyn og uviss (sterk) form fær det t og i fleirtal e i enden. Eks. ein stor stut, ei stor ku, eit stort hus, store stutar, store(a) kyr, store(a) hus. I den visse form fær lagordet e i enden. Dei visse kynsord aat lagordi er: den, det, dei. Eks. den store stuten, den store(a) kvi, det store(a) huset, dei store stutarne, kyrna, husi. Fleire eks. Eintal :

% m •£ 3

Fleirtal :

hankyn ein

hokyn ei

inkjekyn eit

rik lagad ny open

rik lagad ny opi

rikt lagat nytt opet

hankyn rike lagade nye opne

hokyn

inkjekyn

rike (a) rike lagade (a) lagade nye (a) nye opne (a) opne