I Helheim/Uppveg
Dei stend millom Morgon-
skyir og ser
løyste Sjælir
som upp fèr.
Løyste Sjælir
i kvite Lin
som upp stig
i Morgonskin.
Fraa Jordheims Dalar,
der spreidt dei vankar,
smaatt um Senn
dei saman seg sankar.
Saman seg sankar.
fraa Berg og Skjer
som kvite Fuglar
paa Flytjeferd.
Enno heng Saknad
i Hugen att
og Gru fraa den myrke
Daude-Natt.
Enno hev Saknad
og Sæle Strid;
saar er Skilnad
og Løynsningsrid.
Sorgmild gjeng Song
um den ljose Ferdi;
blidt dei helsar
til Avskil verdi.
Sorgmild gjeng Song
i stille Baarur;
Augo doggast
med Minne-Taarur.
Upp seg lyfter
den kvite Ferd;
den siste Sorgi
Hugane skjer.
— — Meir etterkvart
gjeng Stigen gjegn,
og meir leikar Sol
gjenom Taare-Regn.
Lengtane stig
Vandrar fegin;
Regnbogar byggjer seg
yvi Vegin.
Under Regnbogar
gjeng dei inn
i Himil-Høgdir
til Herre sin.
Trygge, glade
midt i si Sorg
naar dei stigande
Himilborg.
Høgare svell
Songen glad;
dei helsar sin Fridom
med Siger-Kvad.
Løyste, lyfte
Sjæline kved;
dei helsar med Fagnad
den store Fred.
— — Men sùme kjem utrygt
i einsleg Ferd
og tvilar, undrast:
„gjeng vaar Veg her?“
Dei stig, stoggar,
ser seg ikring:
„kann vaar veg gjera
so høg ein Sving?“
At dei skulde treda
Himil-Bru,
er noko som ikkje
dei kann tru.
Dei gjeng for Volva
med Uro-Tale:
„du segje oss Veg!
Me fer visst gale.“
Volva peikar
mot Skybergs Kamb:
„for stigande Sjælir
ber Uppveg fram.“
„Ja no,“ smiler Systeri,
„er det Tid
til Glede for deim
som stod sin Strid.
No stig dei i Siger
Lin
aat høgdi der Guds Ljos
skin.
No stig dei lett under
Bogar
aat Høgdi der Guds Ljos
logar.
Herrar frie
av verdi
fer dei den gode
Ferdi.
Løyste av Trollheims-
Snara
vinn dei det
som skal vara.
Her er den vigde
Stad,
der Sorgi tagnar
glad.“
Veslemøy.
Aldri høyrd’ eg so ven ein Song;
aldri var eg so sæl;
kann Mannaborn slik Hugnad njote,
kven gjev seg daa meir til Hel?
Aldri høyrd’ eg so sæl ein Song;
aldri drøymd’ eg slik Fagnad;
Syster, kven er dei Heilagmenni,
som fær denne ljose Lagnad?
Systeri.
Dei var ikkje Heilagmenne
meir enn du eller eg;
arme Synde Sjælir var det,
som valde den gode Veg.
D’er dei som med Sut og Saknad
— den heite sterke Lut —
fekk vondt og stygt og smaatt og ureint
svidt seg or Hugen ut.
D’er dei som ofra Live
og so det vann og trygde;
d’er dei som i Striden mot sjølve-seg
sjølve-seg nye bygde.
*
Dei stend for Inngangen
høg og stor;
der yvi les dei
eit ljost Ord.
Dei les yvi Inngangen
høg og prud:
„Her kviler dei sæle
som søv i Gud.“
Som Sjæline stigande
Høgdi vinn,
der stend Sankt Peder
og viser deim inn.
Han fagnar kvar Sjæl
med Helsing blid:
„vekomin heim
fraa den store Strid!“
„Velkomin heim,
og vel vere deg,
som fann og fylgde
Meistarens veg!“
— — Sùme modigt
slær stort paa;
Sankt Peder lèt det
med godom gaa.
I kved ein Konge
med kvass Tone:
„eg kristna eit Land;
kvar er mi Krone?“
Til svarar Sankt Peder
„inn du smett,
for du gav den faatøke
Enkja Rett.“
Ein Riking ropar
med djerv Bøn:
„eg bygde sjau Kyrkjur;
kvar er mi Løn?“
„Du slepp“, lyder Svare,
„Helheims Naud,
for du gav den sjuke
Stakkaren Braud.“
Ein Prest stig fram:
„Er Domaren du?
Ég hadde den einaste
rette Tru.“
„Gakk inn, du Son min,“
Sankt Peder kved;
du førde ei Fatik-
kjering ved."
Men til dei bljuge
som knapt seg vaagar
inn under hans ljose
Augne-Logar,
til Sjælir rædde,
ned-sedde paa Jord,
talar han milde
Trøyste-Ord.
Ein Arming stotar:
„eg er kje verd —;
det var kje mi Meining
aa koma her.
At hit eg er drivin
maa vera ein Spott:
eg hev visst aldri
gjort noko godt.
Eg er nok for ring
ein Mann til dess;
alle sa
eg var lite tess.
Fant var eg og skifte
med annan Fant
det vesle eg hadde;
det er nok sant.
Men det sagde alle
som visste det rette,
at Ugagn helst
eg gjorde med dette.
Eg skulde pint
paa mitt Smør og Mjøl
og lagt meg upp Pengar
og tenkt paa meg sjølv.
Send meg av
til mitt rette Rom!
Ser dei meg her,
fær eg verre Dom.“
Sankt Peter med ljose
Augo leer:
„Velkomin, Son;
du er heime her.
For deg og dine
du sleit som ein Mann,
og skifte med deim
som mindre vann.
Det Grautfat du godsleg
med stakkaren skifte,
er betre end baade
Bøn og Skrifte.
Herren i Naud
til deg kom;
du fagna han vel,
du gav han Rom.
Herren kulsa
i Vinter-Sut;
du gav han din siste
arme Klut.
Her hev du lagt upp deg
Skatten din;
di gange du trygt
til Kvila inn!“
Rædd skjelv den arme
Synde-Sjæl:
„du tek imist;
eg høyrer det vel.
Saag eg Herren
i Naud og Trong?
Hev eg hjelpt honom
nokon Gong?
Anna aa minnast
eg Stakkar hev;
kor greider eg vel
dette Syndebrev?“
Sund riv Sankt Peder
Synde-Breve:
„det Naudi du gav
er Herren gjevi.“
Han smiler høg
i sitt Bispeskrud:
„det gode du auka;
gakk til Gud!“
Ein annan stig fram:
„D’er nok altfor visst;
eg ser eg er farin
reint imist.
Eg skyna meg ikkje
paa Teologi;
og Kyrkja kom eg nok
sjeldan i.
Eg hadde knapt
noko vidare Tru;
so d’er nok best
di fyrr eg fær snu.
Eg var som ein Granskar, —
um det Ord gjelder;
kom elles ikkje
langt med det heller.“
Sankt Peder svarar:
„Du hev den Ros:
du var av dei Vismenn
som auka Ljos.
Trutt du søkte
og ærleg stod
og fast, og hadde
til Sanning Mod.
Her er Kjelde
og Utfalls Os
for Sanning; gakk inn
og finn meir Ljos!“
Ein annan kjem;
vil og snu;
høyrer kje hit;
hev ikkje Tru.
„Eg laga Musikk;
kva skal dei med den,
desse høge, heilage
Bønemenn?“
Sankt Peder smiler:
„du gjekk og drøymde,
og gjorde godt
og burt-att det gløymde.
Det fagre du dyrka
med Liv og Blod;
det fagre er Gud;
han vil vera deg god.“
Undringsglade
dei daa seg vaagar
inn gjenom dei straalande
Høgport-bogar.
Vaagar seg fram
i glad Snøgd
Vegen som ber
til den høgste Høgd.
*
Veslemøy.
Sæle mi Syster, du segje meg sant
det no eg vil deg beda:
kor kann desse arme Mannaborn
naa denne høge Gleda?
Den Kvardags Stakkar full av Synd
og urein og stygg og fæl,
kor kann han her i Ljos faa kvile,
kvitklædd og rein og sæl?
Systeri.
Den Kvardags Stakkar med Syndi si
seg inn i den Reinleik tøygde,
so ofte han paa si Stakkars Vis
i Kjærleik sin Vilje bøygde.
Dei mùna seg fram ein Mùn, so tidt
dei døyvde eit eggjande Ord,
og mana burt ein Illske-Tanke,
og Hemnsverk fraa seg svor.
So tidt dei gløymde sitt eigi
og Større-Kravi lydde;
so tidt dei styrkte det fagre paa Jord
og ufint og ufjelgt flydde.
Kvar Gong dei vann paa vesalt og vondt
dei klæddest i Reinleiks Skrud;
og naar dei auka Fred paa Jordi,
dei var ein Straale av Gud.
Veslemøy.
Eg bed deg vent, mi sæle Syster,
du spyrje den Spaa-Møy milde:
der inn i det ljose Rike med deg
ei Stund so gjerne eg vilde.
Systeri.
Volva ruggar sitt kvite Hovud,
sveipt i det svarte Flor;
og var du det høgste Heilagmenne,
den Bøni er for stor.
Ho ser paa deg, den høge,
med Sorgmod um bleike Kinn:
Likamen maa du av deg leggje,
fyrr der du kann koma inn.
Uppe i Høgheim straalar Gud
som tusund Solir um Tind;
du kunde aldri det Ljose timja, —
daa var kjær Syster mi blind.
Uppe i Høgheim klingar Gud
som Verdi var tonande Strengir;
det minste Vék av den Allheims Samklang, —
daa vaks deg Engle-Vengir.
Det minste Vék av den Allheims Samklang
fløymande rein og rik, —
du kunde kje lenger Jordi tòla
med alt hennar Skraal og Skrik.
Veslemøy.
Aldri ber dei meg Barn til Skirsle,
og aldri stend eg Brud;
gjerne døyr eg i denne Stundi,
um eg maa skòda Gud.
Systeri.
Det ser eg i djupe Volve-Augo,
din Traad er ikkje ut-spunnin;
og aldri maa du deg ynskje løyst,
fyrr rette Dagin er runnin.
Volva.
Heil av Helferd
du heim fare;
Bòd og Ærend
du bera skal.
Vel veit du
Visdoms Vegar;
Livs Leidine
lagdest for deg.
Gjeng med Jalm
yvi Jordi Dom:
alt vert uppbrent
som ikkje duger.
Heimen i Hat
og Hugsott gløder;
av øydest
i Ufred Verdi.
Men løynt og lognt
med Lidir svale
fritt ligg det fræge
Freds Rike.
Størst stend
millom store der,
ikkje Herjar
men Heimfredar,
ikkje Brennar,
men Byggjar og Bøtar,
Avlar og ikkje
Øydarvarg;
Herre heiter
høgast den,
som Lov lyder,
han lagde for seg,
og Vinnar den,
sin Vilje tvingar
og Hugen hardvikte
held i Taum.
Sæle dei spake
som sitt ofrar! —
erve dei skal
og eige Jordi.
Stor den sterkaste
stig or Duldo,
sankar sine
fraa sùd og nord,
fraa Vald vinn deim
og Velde gjev deim,
heilagt hegner
og høgt tryggjer,
Mannheim midt
i Mordheim vigjer;
alt i Kjømdi
han er for Synte;
Røystir i Audni
ropar hans Namn.
Fylg dei fredsame
fram gjenom Striden!
Einslege fèr dei,
men endaa sterke.
Sæl eg deg segjer,
du Sannings-valde;
godt skal fylgje deg;
far i Fred.
Burt bleiknar Volva
i Morgonglans,
og er ikkje meir
for Syn og Sans.
Veslemøy held
kjær Syster i Hand;
lett sviv dei yvi
det ljose Land.
Sjælesong gjeng
under Kvelvar stilt;
det dreg so mjukt,
det svæver so mildt.
Sjælesong stig
under Kvelvar linn;
varme fell Veslemøy
Taarir paa Kinn.
— — Alt løyser seg upp
i Ljos som skjelv
og Song stor
under høge Kvelv.
Veslemøy veit ikkje
kor det er vori;
ho sigler i Sky;
ho er paa Jordi.
Ho kviler i ljosnande
Vakning i blid;
fast i Hand
hev ho Syster si.
Ho kviler i linde
Vakning kurt
Systeri ljosnar
med Smil burt.
Ljosnar med smil
burt og kved;
stilt det syng
som or Lufti ned.
Systeri.
No maa me skiljast, kjær’ vene Syster;
Morgonsol renn for deg.
No have du Fred i ditt unge Hjarta,
og sæl du vandre din Veg!
Seg det du saag i Syni di
i Høgheim og Djupe-Dike:
Verdi vinn me naar upp me gjev ho,
og Rettferd søkjer og Rike.
*
Enn heldt Veslemøy
Handi varm
fast og tett
uppunder sin Barm.
Heldt Handi fast
med bedande Ord;
daa var det Handi
til Gamle-Mor.
Gamlemor bøygd
for Sengi sìt;
daa vart ho so glad,
ho av Glede grét.
„Aa, vaknar du, Veslemøv?
Aa, er det visst?
No trudde eg plent
eg hadde deg mist.
Kvit laag du og still
i Dagane sju; —
aa nei, er det visst?
aa nei, er det du?“
Mangt talar dei tvo
der yvi Sengi;
Veslemøy kviler
godt og lengi.
Og som ho att
vinn Magt og Mæle,
ho tèl sine Synir
fagre og fæle.
Moderi stirer
paa Dotteri bleik:
„Gud Takk, at du stapp
fraa den Leik.
Heilag maa du
visseleg vera,
som ut vart vald
til so stort aa bera.“
<references>