| 292 | Anhang til d. ældre Fr. L. |
skal hann giallda tuennom giolldom er eigande kemr til. oc er þo sekr .iij. morkom við konong. En ef hann leyner eða viller heimilder at. þa er hann þiofr.
109 Almenningar ero a lande her þæir er fiorðungsmenn eiga aller saman. þar eigo menn at fygla oc fiskia. oc koma þar þa er manaðar lifer velrar. oc vera þar .vij. manaðe. þa skal almenningar liggia .v. manaðe sua at sa einn skal bæita er næstr byr. þar eiga menn at telgia við oc færa til scips eða buða oc er þa heilagr viðrinn. Nu koma menn þar a ǫðru scipi oc fa þæir engan farm. En aðrer hava meirr en farm sino skipe. hvart er þat er viðr eða hualr. þa skulo þæir taka farm en bæti hinom starf sitt. Nu kemr hualr þa er menn ero eigi i almenningo. þa skal sa crossa skera er næst byr. oc lata fara a alla vega sem dagr deiliz. sekr er hann .xij. aurom við konong ef hann skerr eigi kross. en .iij. aurom huerr er feller. þar skal hual skera huerr er vil oc abrót færa. en sua skal fara um þann sem eigi verðr i brot færðr sem aðr var tint. Ef skot finz i hual þæim. þa skal sa varðveita iarnhual er næstr býr. Ef menn flytia hual or almenningo. þa skulo þæir fylgia festom til landz ef þeim er uhǽtt við brimi eða stormi. Nu skiliaz þæir fire þui við at þæim er eigi uhǽtt þa eiga þæir þo hval ef a þat lauð rekr er þæir villdo flytia. en ef annarsstaðar kemr þa er þat reka hualr. Sakar þær er geraz i almenningom. oc fiorðungsmenn eigaz við. þær skal sækia a heraðsþingom. en ef or sinom fiorðung ero huarer legge til alþingis.
110 þat er nu þui næst at várr skal engi fire oðrom taka. ekki skulo vær oss at gripdæilldom gera doms er huerr verðr fire sina athofn. En sa maðr er fire oðrom tekr þa skal hann þat aftr færa oc bæta kononge .vj. aurom fire þat er hann tok ranglega oc sæki sitt með logom siðan. Nu tekr ualldzmaðr eða soknarmaðr upp bu buanda utalt oc udæmt. eða væiter honom aðra fiar upptekt. þa skal hann færa þat aftr oc leggia a .xiij. merkr. oc huerr sekr mork er honom fylger til þess. Nu roa menn scipi skipaðu at bonda eða gingr flokkr manna at garðe. oc bera hann ofriki eða briota hus hans oc bera ut fe hans. þa er þat utlegðarverk. hverr er i lande vil vera af þæim færi aftr fe bonda þat sem þæir toko. oc giallde .xiij. merkr eða fare utlægr.
111 Epter vitnom oc gognom skal huert mal dæma. Sua er ef einn berr vitne með manne sem engi beri. en tueir sem tiu. ef eigi koma andvitne at mote. Nu ero þau vitne er eigi skulo andvitne mote koma. þat er heimstefno vitne. oc þingstefno vitne. kuaðovitne. nauðsynia vitne. oc forsagnarvitne. oc þau vitne er borin ero um dæilld manna at samkundom. En ef maðr krefr mann fiar þa ma hann sua krovo veria
- Jvfr. Cap. 110. G. 34. 141. 142. Cap. 111. G. 59.
