Norske Ordsprog/D

D.

Dag. Det kjem Dag, um ikkje Folk er uppe. Det kjem Dag, um ikkje Hanen gjel. El. —um Hanen heve gløymt aa gala.
Ein god Dag kjem aldri for seint. Nordl.
Det er Dag, som duger. Berg. (ɔ: Det gjælder om at træffe den beleilige Tid; ogsaa: Der vil vel engang blive Leilighed; man faar bie).
Det heve alle seet sin fyrste Dag, og ingen sin sidste.
Det grevst ein Dag um Senn. Sdm. (Egentlig: Det graver sig fremad lidt for hver Dag; man slaar sig igjennem den ene Dag efter den anden).
Lat kvar Dag hava si Sorg.
D’er kvar Dag Etardag, men ikkje kvar Dag Fiskardag.
D’er ikkje kvar Dag Baksterdag.
D’er ikkje kvar Dag Kvitsundag. (Daa Folk hava beste Klædi paa seg). — Saaledes ogsaa: D’er ikkje kvar Dag Jolastan, og fl.
Ein Dag um Vaaren gjerer ei Vika um Hausten. El.
Ein Dag i Saanaden gjerer ei Vika i Skurden. (S. Helgarmun).
Gode Dagar er alle Manns Ynskje.
Gode Dagar era dyre. El. —kosta myket
Han fær ikkje hava gode Dagar, som skal Pengar draga. Berg.
Gode Dagar giva kaatt Kjøt. — Jf. Det vil ein sterk Rygg til aa bera gode Dagar.
Den Dagen, som er gjengen, verd aldri atterfengen.
Dagen gjeng lika fort, um d’er myket elder litet gjort.
Dagen er lang aat dei late, og kort aat dei kvate. Vald.
Dagen er aldri so lang, det ei kjem eingong Kvelden.
Naar Dagen kjem, so kjem det Raad.
Den eine Dagen lærer den andre.
Ein fær taka Dagen, som han kjem.
Ein skal ikkje rosa Dagen, fyrr Kvelden er komen.
Dagarne er mange, og Maali er fleire.
Dagarne lengjast, og Magarne svengjast. (Lengre Dagar krevja meir Mat).

lengjest, og Vetteren strengjest. — (Jf. denWerden die Tage länger, so wird die Külte strenger. {Om Januar Maaned eller Tiden efter Nytaar).)

Dal. Di lengre Dal, di større Elv.
Djupe Dalar hava liten Himmel.
Den som bur i Dalen, heve Fjellet til Granne.

Dans. Ein liten Dans er snart snudd. Trondh.
D’er lett aa dansa, naar Lukka spelar fyre.

daud. Den som er daud, krev inkje Braud.
Naar den eine er daud, sær ein annan Braud.
Det som er daudt, er snart avgløymt.
Um daude Folk skal ein ikkje tala illa. (Um daud Mann skal ein døma mildt).

Daude. Daude og Liv kann lenge strida.
Me er vaar Herre ein Daude skuldige.
Dauden er alle Mann etlad. El. lagad.
Dauden er hard aa paa ganga. (El. „gaa paa“).
Dauden lyt ei Orsak hava.
Dauden er viss, men Dagen er uviss. Sædvanlig: Tidi (el. Timen) er uviss. G. N. Ekki er mannenom visare en daudinn, og ekki uviare en daudans time (ɔ: Tid). R. Dipl. 1,63).
Dauden sender ikkje alltid Fyrebod. — Dauden blæs ikkje i Lur fyre seg. (Trondh.).
Dauden spyrer ikkje stort etter Aldren. — Dauden stend dei unge paa Skulk, og dei gamle midt syre Augom. Vald. Ellers: D. stend dei unge paa Lur o.s.v. (Ligesaa i Dansk).
Fyre Dauden er ein ingenstad urædd. —— Dauden er ingen- stad utestengd.
Dauden tek ingi Muta. (ɔ: lader sig ikke bestikke).
Dauden gjerer alle jamrike.
Dauden er Enden paa alle Segner.

Daarskap. Ein ser ikkje sin Daarskap, fyrr det er for seint.
Den om kjenner sin Daarskap, er paa Vegen til Visdom.
Det er ikkje Daarskap aa ottast fyre Faaren. — Han er ingen Daare, som ottast fyre ein Faare.

detta. Det er snarare gjort aa detta en aa risa upp.
Naar ein dett, er det ingi betre Raad en aa reisa seg.
Han dett ikkje ned, som sit i laagt Saete. (Vald.).
Det dett ikkje alt, som glett. — D’er Skil paa etta og gletta. (ɔ: glide).

djup. Det vil ikkje vera djupt, der Kraaka skal vada.
Ein kjem ikkje djupare en aat Botnen.

Dom. Det maa vera god Dom, som alle skal vera nøgde med. El. —som ingen skal anka paa.
Ein rang Dom feller Domaren sjølv.
Den same Domen, som ein legg paa andre, fær ein leggja paa seg sjølv.

Dotter. Ein kann ikkje baade gista Dotter si burt og hava henne heime.
Dotteri gjeng i Moer-sin Serk, og Sonen gjerer Faer-sitt Verk. (Leem’s Optegnelser).
Den som vil hava Dotteri, fær tala vænt med Moderi.

draga. Den som myket skal draga, fær ikkje fara sort.
Det er lett aa draga, som løyp av sjølvo seg.
Det nye dreg, og det gamle held atter. (ɔ: Det nye kan om tillokkende, men det gamle holder fast).

Draum.
Ein god Draum er snart gløymd.
Draum og drukken Manns Ord er like.
Draumen er som Straumen (stundom mot og stundom med).

Drav. Den som legg seg i Dravet, verd upp-eten av Svinom.

Dreng. Den som ikkje heve Dreng, fær tena seg sjølv.
Ein god Dreng verd ein god Husbonde.
Ein god Dreng skal ein maatelege driva.

drikka. D’er illt aa drikka, som illa er bryggjat.
Ein drikk so godt av smaa Bekkjer som av store.
Di lenger ein drikk, di meir ein tyrster.
Ein Drikkar føder seg, men ein upp-etar aldri. Hall. (Sögnir S. 85). Imidlertid hedder det ogsaa: Det verd Mann av ein Etar, men aldri av ein Drikkar. (Ryf. Trondh.).

Drope (o’). Ein Drope er ingen Drykk.
Den eine Dropen dreg den andre etter seg.
Ein Drope gjerer Glaset for fullt. — Slaa ein Drope i eit fullt Glas, so renn det fleire Dropar utyver.

drukken. Drukken trivst millom drukkne best.
Drukken talar det udrukken tenkjer.
Det drukken bryt, fær han udrukken bøta.
Drukken Manns Ord er Draumom like. (Landst. 384). Jf. Draum.

drukna. D’er leidt aa drukna paa turre Landet.
Han druknar ikkje, som hanga skal. (Leem’s Optegn.). Tydsk: Wer hängen soll, ersäuft nicht).

Drykk. D’er ingen Drykk, som duger mot Dauden.
Det fell fleire av Drykk en av Torste.
Det talar alle um Drykken og ikkje um Torsten.
Drykken skal vera syre Torsten og ikkje fyre Losten.
Drykken lyser løynde Tankar. Eller: mangt som er lenge løynt. — D’er mangt, som kjem upp i Drykken.
Drykken talar, og Mannen tegjer. (Rbg.). — D’er Dryk- ken som snakkar og ikkje Mannen. (Berg.).

Drøsor. Det vilde færre søra Drøsor, naar særre vilde høyra deim.
Etter Drøsor og Draum skal ingen giva Gaum.

drøyma. Den som drøymer vondt, er glad, daa han vaknar. (Han ser, at det var ikkje sannt).
Den tyrste drøymer um Drykken (og den drukne om Torsten).

duga. Det som ikkje duger, er alltid nog av.
Det duger inkje ufreistat. (Oftere: vanfreistat). G. N. Ekki dugir ufreistat.

Duk. Di finare Duk, di fyrr kjem Dumba paa.
Det som ikkje duger til Duk, det duger til Turkar-klut.

Durstokk. Kvar ein kjem, snur Durstokken paa tvert. Ostl. (ɔ: Alllesteds er noget i Veien).
Durstokk-Mili er alltid lengst. (De første Skridt fra Hjemmet kræve den længste Tid).

Dygd. D’er ikkje langt imillom Dygd og Udygd.
Der Dygdi vantar, er Vænleiken litet verd.
Det er osta Dygdi bur, der ingen trur.
Dygdi syner i Motgangen mest.
Dygd er beste Heimansylgja.
Dygdi gjeng ikkje altid i Arv. (El. —i Erve).

dylja. D’er ikkje verdt aa dylja det som Folk vita syrr.
D’er seint aa dylja det kvar Mann veit.

dyr. Det dyraste vil vera det kjaeraste.
Dyrt og godt er ingen til Spott.
D’et alltid for dyrt, som ikkje duger.

døma. Det dømer kvar etter sit Vit.
D’er vandt aa døma i si eigi Sak.
D’er vandt aa døma andre, naar ein er sakad sjølv.

døya. Eingong døya skal alle Mann.
D’er betre aa døya med Æra en liva med Skam.
Han døyr som er seig, og liver som er feig. (DeFine 225.)
Det døyr no ingen av store Ord.
Ein døyr ikkje av Smellen, naar ein ikkje fær Skotet.