Side:OJ Høyems bondehjelpar.djvu/6

Kjære bondeman! Tru meg, når eg segjer, at du vanærar både fæderne dine og deg sjølv og syndar imot bornom dine, når du ikkje no i flok og fylking kræver målet dit, landsens mål, både i skule og kjørkje, i rettargang og bok. Du ampar og talmar deg sjølv tusen gångar meire, æn du drøymer om, når du let det gå i langdrag med dette, men tyg så truleg på dansken, misforstår sjølv og bli misforståt alt i eit, og saknar hjartemålet dit i alt, like til det høgste og djupaste, du eig på jorden. Lei veit du, at du kan få målet dit fram i romet sit utan krig og blod! Kormange folk har ikkje blød for sit tungemåls ret! Sjå Polens folk, og sjå dei danske brøderne dine nede i Slesvik! Dei står dagleg buen til å gå mot od og eg for sit mål og sin folkelege ret i det heile. Des før du no vaknar og tæk retten din, des før vin denne bror din og retten sin; eg har god grim til å tru det. Og har du nokon gang høyrt gjeted, at eit folk vart ein retteleg alsidig oplyst og naturleg danad, fri og lykkeleg landslyd, sålænge det prakkad og flakkad seg med eit lånt mål i mun og bok men let modermålet ligge vanvyrdad i avholom, berre for lut og kaldt vatten? Aldri høyrte du det; og saga, som høyrer alt, har heller aldri høyrt det. Vil du då ikkje koma bort som verkeleg norsk folk og ækte born av dei gjæve fædrom, som i 2000 år hadde hæv heimstad i gamle Noreg, så „må du hædre far din og mor di“, ikkje minst med dette, at du på alle sæt brukar det tungemålet, dei gav deg som det dyraste arvesølvet, dei åtte! Ja eg veit, at du, som læs dette med omtanke, held med meg både med hug og hjartelag, og at det berre er denne vonde uvanen, du drægs med, som er så tung å lægge av. Men svint deg no! elles bli du sittande attanfor langslædebrugda i riksens heile