Side:Fritzner - Ordbog over det gamle norske Sprog 1.djvu/122

Fra Wikikilden
Denne siden er korrekturlest
107
bakan — bakki

brækkede Ben) Bp. I, 4252 (Sturl. I, 9913); bóndi bakar fast á báðar kinnr en svaraði öngu til (de Ord som vare sagte) Bp. II, 4224 jvf. hann kvað sér vera ekki einkar skjallt ok blés við ok strauk höfuðbeinin Gísl. 4723. Saadan Gnidning af Legemet synes ogsaa at være foretaget i Badstuen: líðr nú svá tíminn at hann þykkist fullbakaðr (í baði) ok klappar eptir vana, at honum veitist þjónasta af þeim mönnum er úti standa Æf. 42B84.

bakan, s. Flesk, eng. bacon Æf. 9074.


bakaragarðr, m. kaldtes en Gaard i Oslo, sandsynligvis fordi den ejedes eller havde været ejet af en bakari. DN. IV, 197.


bakarahús, n. Hus, hvori der drives Bageri. DN. X, 733. Jvf. bakstofa.


bakarameistari, m. Bagermester. Stj. 2041.


bakaraofn, m. Bagerovn. Byl. 6, 104; Mar. 6528.


bakari, m. Bager; annarr sjalfs hans skenkari en annarr bakari ok steikarameistari Stj. 2009 (1 Mos. 40, 2); þá réttu sem bakarar ok steikarar kunna meðr sínni list at gera Stj. 2019 (1 Mos. 40, 17); Arnaldr bakari (i Tunsberg) DN. X, 73. XI, 463; Jacob bakari (i Tunsberg) DN. XI, 247; Markvarðr b. Mk. 159.


bakbit, n. = bakmælgi; í þeim lifnaði er þeir kalla bakbit en vér köllum bakmælgi Æf. 403.


bakbítari, m. Bagtaler. Æf. 4027.


bakborði, m. Bagbord, Fartøjets venstre Side (mods. stjórnborði). Fm. VIII, 10. 47; Bjark. 127; Byl. 9, 23.


bakborinn, adj. bagvendt; hann segir hversu þeim er afhent ok bakborit at taka fé til höfuðs honum OHm. Side 9516 jvf. Heilag. I, 10520.


bakbrjóta, v. (braut): brjóta á bak (se under bak). DN. III, 19823.


bakbyrðingr, m. Person som har sin Plads a bakborða. Fm. VIII, 224.


bakbyrðr, f. Byrde som bæres paa Ryggen. Heið. 30.


bakeldagerð, f. Handlingen at gera bakeld; men ogsaa den Gjerning at strjúka bak e-s við eld (Grett. 2324. 242) Grett. 2423.


bakeldr, m. Ild ved hvilken man bakast (se baka 3); nú vilja ungir men sitja við bakelda og kýla vömb sína við mjöð Vatsd. 2; þeir fara í skóg ok gera sér bakeld Jómsv. 6212; ef bœndr vilja eigi sættast við oss, þá skulum vér svá héðan fara, at bœndr skulu ván eiga bakelda eða smíðarkola þar sem nú eru bœir þeirra; látit aldri kot eptir standa (uden at lægge det i Aske) Fm. VIII, 20118; reistu þeir ferð or bygðum sínum at Ribbungum austr á Vermaland ok út á Raumaríki ok gerðu þeim marga bakelda Fm. X, 34427; jvf. 41016; som Øgenavn: Gunnarr b. EJb. 622. 720.


bakfall, n. 1) Falden, Fald bagover. Fld. III, 569; især om den roendes, der tager lange Aaredrag (fellr við árar); beystu (Vandet) bakföllum Am. 35, = knúðu fast árar með stórum bakföllum Fld. I, 214 fg. 2) fiendtligt Anfald i Ryggen, = bakslag; veita e-m bakfall ɔ: falde en i Ryggen, Fm. VIII, 115. 3) Fald af Hesten (af baki, se bak 2). Klm. 161.


bakferð, f. Stigen til Hest. Grett. 25.


bakferla, v. (að) drive, støde tilbage; afbeldi Philistinorum man hana bakferla ok aptrkast láta fá Stj. 23322; mjök úbæriligt er þat guði, at hann sé bundinn ok bakferlaðr (som Saturn og Jupiter) eða kastaðr sem eitt kefli Barl. 13517; þá er öll sú bölvan niðrbrotin, er af Eva hafði lotizt, ok bakferluð Mar. 2018; þeir bakferla þat es þeir biðja guð Homil. 3134; var þat í lög tekit — at bakferla þat allt er D. hafði boðit Post. 45623; jvf. Gyð. 1214.


bakhlutr, m. Legemets Bagdel. Pr. 41212; Stj. 25330; Æf. 97777.80. Jvf. gd. baklot.


bakhverfast, v. r. (fð) vende Ryggen til noget (við e-t). Eg. 6 v. l. til bakverpast.


bakjarl, m. Anfald i Ryggen eller bagfra, = bakfall 2, bakslag Sturl. II, 5616; Klm. 16514.


bakkabrot, s. Bakkekant, Bakkeskrænt. DN. I, 1055; X, 9422.


bakkabrún, f. d. s. DN. II, 561.


bakkakolfr, m. et Slags Pil (uden Odd? eller jvf. skotbakki); hann skaut með bakkakolfi í gegnum uxahúð hráblauta, er hékk á ási einum Fm. III, 18; som Øgenavn: Sigurðr b. DN. V, 1242; Guttormr b. Fm. X, 12816.


bakkastokkar, m. pl. Bankestokker, Underlag hvorpaa et Fartøi bygges (á bakka); reisa skip á bakkastokkum Gul. 223; setja kjöl á bakkastokka Gul. 306; setja skip fram af (ɔ: lade Skib løbe af) bakkastokkum Fm. X, 53.


bakki, m. 1) højere liggende Landstrækning, som paa den ene Side begrænses af en Fordybning, mod hvilken den falder af eller afbrydes ved en brat Vægg eller Skraaning; á bakkanum tjarnarinnar Heilag. I, 20628; bakkar brunnsins Heilag. II, 42816 jvf. II, 1892. 5314; þar sýndist honum pyttr djúpr — en er Stephanus var kominn á bakkann