aar, og at dei, naar baale slokna, høgtidde fødsli aat ein ny gud. — Det er meint at jonsok-brisingane heng saman med slike gamle skikkar, og dei skulde daa vera ei maning til soli um aa skine.
Balders-sogo hans Saxo er paa ein annan maate enn i eddakvædi. A. Olrik segjer at ho „synes at være enmiddelalderlig elskovssaga, en omdigtning fra 12. aarh. af den gamle gudedigtning; Saxo har i dette væsentlig norske digterværk indflettet enkelte danske steds-sagn.“
H. Schuck hev den meiningi at Balder sjølv aldri hev vori nokon retteleg gud, han hadde „icke någon kult, dyrkades aldrig, utan tilhörde skaldesagan och diktningen. Uti denne diktning steg han val slutligen till rangen af gud — —. Men . . just då han naatt till den hedniska Olympens tröskel, afbröts utvecklingen plötsligt, och kristendommens segertåg började. For denna nya rörelse blef Balder blott den Johannes Döpare, som bådade den större, som komma skulle.“
2 Odin. Ikring aar 100 e. Kr. fortel Tacitus at folki ytst i Rin-dalen dyrka Merkur (Hermes), som nok var Odin.[1] Merkur-dagen vart til Odins-dagen (onsdag). I det 2dre aarh. dyrka batavane Odin. I det 4de aarh. var Odin himilgud aat langbardane. I det 5te aarh., daa angelsaksane kom til Bretland, var Odin hovudguden deira. I det 8de aarh. var det Odin saksane laut sverja seg ifraa, naar dei tok kristindomen. — E. Mogk meiner at Odin fraa fyrst berre var vindgud i nordlandi, soleis som han endaa liver i folkesegni. H. Schuck meiner at „hans första hem har varit det gamla dödsriket.“ Naar han i edda-kvædi er yvirgud, er vel dette komi ved paaverknad fraa Bretland eller Nordtyskland (saksa gud vert han kalla; Snorre fortel og um ferdi hans sunnanfraa), fraa kristindomen og fraa skaldane. Folke i Norig heldt seg mest til Tor og Njørd og Frøy. Fraa Danmark kom Odin upp til Norig som øvste guden og trengde til side Tor og vanine (um vanekrigen fortel kvæde og segnir). — I gudekvædi vaare er Odin gudekongen, all-faren, daudegud (for deim som fell i strid), krigsgud, gud for visdom og skaldskap. — A. Olrik segjer at O. optræder i vikingetidens norske kilder mindre som folkeguden end som enkeltmands særlige „ven“.
Namn fraa gomol tid samansett med Odin finst paa austlande og nordanfjells. Odinsøy (Austfold og Bynese), Odinsaaker (Austf., Gran og Hole), Odinshov (Ullensaaker), Odinsvin (Trondheim 2 stadir), Odinssal (Austf. og Gauldalen), Onsberge (Gran). Fraa seinare tid: Odinsland (Osland i Kinn i Fjordane). Odin tykkjest etter dette aa ha vori dyrka fraa utgomol tid i aust og nord for Viki og i Trondheim.
Namne gaut vert tydt: talar. I N. Øystrd. tyder gaut ein som vil raade yvir andre og hava rett til aa gaute or seg byrge ord. Den Gapt som Jordanes fortel var ættfar til amalane
maa vera Gaut. Den angelsaksiske elskhugssjuke Géat
- ↑ Hermes var vindgud og daudirigferar og hadde stav og hatt som Odin.
