159 35. I England kalla dei i gomol tid helvite for ormes alen". 39—40. Jøtnane spela slaattar, sameleis som huldrefolk i seinare folketru. Hanane varslar ufred kvar i sin heim. — Visa um den vonde stykmori nemner den kvite, den svarte og den raude hanen. Det er ingin faare for daudingen aa vera paa jordi um den kvite og den svarte gjel; men «no gjele hanen den raude, daa maa han vike, den daude." 1 Sverike heiter det: F6r tuppar roda springa de doda" Sml. den danske visa (Aage og Else): den svarte hanen gjel n i mørken vraa", den kvite »i høien hal", den raude i heden sted". — Hifjellgub ben, ein jutul i Trondheim, agta inkje um ein brun hane gol; men no gjel den svarte bringa, daa maa mitt arme hjarta springe." So sprakk han. — Ho Traann i Traannsfjelle (Elvardalen) syner skatten sin, kjem du der med ein svart katt og ein svart hane. Det er meint at Gullinkambe sat i Yggdrasils ask; kann hende eit sol-symbol fraa det fyrste. Det var gomol tru, at soli song naar ho spratt. (Sml. den straalande hanen Ved-ovne i Mime-tree i Fjølsvinnsmaal 23, 24, og Salgovne Helge. Hund. 11, 49). 42. Slid. Namne SlWr finn ein kanskje att i elvenamne Slinde-elvi (og Slind-vatni) i Selbu. Sml. munn", musr, munnr, gotisk: munfs. Upphavleg nf> vert i mange gamall norske ord til nn, og nn fyri r vert til S. Lenger uppi heiter el vi Naala. Heina heiter ei tridje elv i Selbu. EHrdalar, eitrande kalde" dalar. Eitra er elvenamn sume stadir. Saxo fortel at daa Hadding var i Norig kom det eit kvende og førde han til Nedheimen; dei kom til ei elv med klaart vatn som rann fort, og det flaut fullt med pilir i ho. Det tykkjest som um illmenne fær det serskilt vondt i Helheimen. Vavtr. 43 talar ogso um ein stad nedanfor Nivl hel; dit kjem daude menn fraa Hel." 45. Systrungar, born av tvo systrar, systkinborn, gifter seg med kvarandre, noko som var imot gamall god skikk. Mims sønir, anten elvar og sjøar eller jøtnane. Øgjes-slaatten*). Sml. dystetrumma (paa austlande) eller lydetrumma (paa Sunnmøre), som ein høyrer i lufti naar det er lydt ver". Naar ho gjeng, karm ein vente ufred; det er hittfolke som daa bur seg til aa vera med. Fraa Valdres hei ter det: Nær de skal bli ofre, so høyrest dysta-trumma um kveldadn aa mednadn. Ho gaar nord over alle bygda, uppover paa den eine sia aa utattover paa hi sia; daa døra de i fjello skile som de vøre tora. De e tekn paa at alle sko gjera se reioge te aa draga ut, aa nær dei daa era reioge
- ) Det stend
kyndisk". S. Bugge tyder orde um , den skjæbne- svangre magt, som fremkalder ragnarok, denne verdens ende" og um- set: verdens ende forkyndes ved klangen af gjallarhornet."
