Side:Brandt - Forelæsninger over den norske Retshistorie 2.djvu/74

Denne siden er korrekturlest

endvidere tilkjøbe sig Freden (leysa sik úr skógi) med en særskilt Bod til Kongen (skógarkaup, landkaup, friðkaup), hvis Størrelse synes at have været afhængig af Kongens Bestemmelse, se G. L. 244; F. L. III. 24, IV. 35, jfr. Indl. 5; B. R. 72^[1].

Under visse kvalificerende Omstændigheder var derimod Drabet Ubødesag: medførte ubetinget Fredløshed og Tab af al Ejendom, ogsaa Odelsjord. Som slige kvalificerede Drab (níðingsvíg, skemdarvíg) nævnes fremfor alt hemmeligt Drab (morð); dernæst Drab paa den, man har tilsagt grið eller trygð, Indebrænden, Drab under Overfald paa Nogen i hans Hus (heimsókn, Eidsl., gl. L. II. S. 522), Drab forøvet ved tørre Eng (við stokki eða við steini eða við stúfi), Drab, forbundet med Plyndring af Liget (valrof), samt Drab til Hævn for Tyves Aflivelse (F. L. IV. 2–4; B. R. 10, 12; G. L. 178)^[2]. Endvidere efter F. L. IV. 35 Drab paa en

↑ Jfr. v. Amira, Das Vollstreckungsverfahren S. 52, der ikke skjelner tilstrækkelig mellem skógarkaup og þegngildi.
↑ F. L. IV. 1–4: þat er fyrst í mannhelgi várri at várr landi skal hverr friðheilagr innanlands ok útanlands. En ef maðr vegr mann, þá hefir hann fyrirgert øllu því, er hann átti, nema jørðu sinni einni, nema hinn hafi verkat sér til áðr. … En engi má jørðu sinni fyrirgera, nema hann vegi skemdarvíg eða geri níðingsverk. Þat er skemdarvíg, ef maðr vegr á veittar trygðir; þá hefir hann fyrirfarit landi ok lausum eyri. Þat er annat skemdarvíg, ef maðr vegr mann í griðum. Þat er þriðja, ef maðr drepr mann á morð. – G. L. 178: Nú veitir maðr manni heimsókn ok brýtr hús til hans ok drepr hann, þat heitir níðingsvíg. Þat er niðingsvíg, ef maðr vegr trygða-mann sinn. Þat er ok níðingsvíg, ef maðr vegr mann í griðum. Þat er ok níðingsvíg, ef maðr høggr mann við stokki eða við steini eða við stúfi. Þat er ok níðingsvíg, ef maðr brennir mann inni. Þat er ok níðingsverk, ef maðr gerir valrof: fœrir mann or klæðum ok tekr vápn hans. Þat er níðingsvíg, ef maðr myrðir mann. Þat er ok níðingsvíg, ef maðr hefnir þjófa. En hvervetna þess, er maðr vegr níðingsvíg, þá fari hann útlagr ok úheilagr ok fyrirgert hverjum peningi fjár síns í landi ok lausum eyri, ok koma alldrigi í land hvárki með konungi né jarli, nema hann beri hersøgu sanna. B. R. 10: Ef maðr drepr mann til dauðs í kaupangi, þá er sá útlægr ok úheilagr, er vann; en konungr á hvern pening fjár hans fyrir utan jørð, ef hann á, eða hús i kaupangi; nema hann hafi vegit skemdarvíg eða gert níðingsverk.

[1] Jfr. v. Amira, Das Vollstreckungsverfahren S. 52, der ikke skjelner tilstrækkelig mellem skógarkaup og þegngildi.

[2] F. L. IV. 1–4: þat er fyrst í mannhelgi várri at várr landi skal hverr friðheilagr innanlands ok útanlands. En ef maðr vegr mann, þá hefir hann fyrirgert øllu því, er hann átti, nema jørðu sinni einni, nema hinn hafi verkat sér til áðr. … En engi má jørðu sinni fyrirgera, nema hann vegi skemdarvíg eða geri níðingsverk. Þat er skemdarvíg, ef maðr vegr á veittar trygðir; þá hefir hann fyrirfarit landi ok lausum eyri. Þat er annat skemdarvíg, ef maðr vegr mann í griðum. Þat er þriðja, ef maðr drepr mann á morð. – G. L. 178: Nú veitir maðr manni heimsókn ok brýtr hús til hans ok drepr hann, þat heitir níðingsvíg. Þat er niðingsvíg, ef maðr vegr trygða-mann sinn. Þat er ok níðingsvíg, ef maðr vegr mann í griðum. Þat er ok níðingsvíg, ef maðr høggr mann við stokki eða við steini eða við stúfi. Þat er ok níðingsvíg, ef maðr brennir mann inni. Þat er ok níðingsverk, ef maðr gerir valrof: fœrir mann or klæðum ok tekr vápn hans. Þat er níðingsvíg, ef maðr myrðir mann. Þat er ok níðingsvíg, ef maðr hefnir þjófa. En hvervetna þess, er maðr vegr níðingsvíg, þá fari hann útlagr ok úheilagr ok fyrirgert hverjum peningi fjár síns í landi ok lausum eyri, ok koma alldrigi í land hvárki með konungi né jarli, nema hann beri hersøgu sanna. B. R. 10: Ef maðr drepr mann til dauðs í kaupangi, þá er sá útlægr ok úheilagr, er vann; en konungr á hvern pening fjár hans fyrir utan jørð, ef hann á, eða hús i kaupangi; nema hann hafi vegit skemdarvíg eða gert níðingsverk.

[1]

[2]