Denne siden er korrekturlest
som Læresætninger skriver sig fra en tidligere Tid, men som Lovbud dog først er udtalte af Kong Magnus, viser noksom at den nye Lov aabent vedkjender sig og vil hævde Opfatningen af Forbrydelsen som Brud paa den sædelige Livsorden og Straffen som en, fra Øvrighedens af Gud forlenede Straffekald udgangen, retfærdig Gjengjældelse[1]. Men ved Siden
- ↑ M. L. IV. 17: En af því, at løgbók váttar svá víða, at þá menn, sem til refsinga hafa gert, þá skal á þing fœra ok dœma ok eptir þeim dómi refsing á leggja, þá hœfir þeim innvirðiliga at rannsaka, er til dómanna eru teknir, ok með mikilli hófsemi at meta, hvárt misgert er við saklausan mann, eða fyrir litlar sakir ok þó nøkkurrar, eða miklar sakir ok þó eigi nógar, eða svá nógar, at full nauðsyn þikkir til hafa rekit. Svá ok hvárt nøkkur laga-boð hafa móti komit eða engi, eða þat sem harðast er, at sá hefir bóta beiðst, er misþyrmt var, og þó engar fengit. Svá ok hvárt nøkkut var kert fyrir réttaranum; en laga orskurðrinn er sjálfskipaðr þeim, sem á saklausum mønnum vinna. En því er dómrinn til nefndr, at þá skal sakir meta ok misgerningar, ok tempra svá dóminn eptir málavøxtum, sem þingmenn ok réttarinn sé sannast fyrir guði eptir sinni samvitsku: en eigi svá sem margr snápr hefir svarat her til: at þeir dœma ekki annat en løg; því at sannliga skulu þeir því fyrir svara, sem løg vátta þeim á hønd, er vánda menn láta údœmda undan ganga, af vanrefst er af domarans hendi, ok svá ef ofrefst er þeim, sem miskunnar eru verðir. Finnast ok nóg dœmi til þess, at þeir hafa hlotit harðar hefnðir af guði, er vandœmt hafa, ok þó enn harðari hinir, er ofdœmt hafa, ók því skal dóminn hvervetna til hins betra fœra, ef þeir vitu bæði jamvíst; því at allmjótt er mundangs-hófit. En því mjóra sem er, þá eru þeir því sælli, er svá fá hœft þeirra fjóra systra hófi, sem í øllum réttum dómum eigu at vera, svá at guði liki ok mønnum hœfi. En þat er miskunn ok sannindi, réttvísi ok friðsemi: Miskunn á at varast, at eigi komi grimd eða heip í dóma; sannindi hœfir at geyma, at eigi verði lýgi framborin; réttvisi á at varast, at eigi verðí með rangindum hallat réttum dómi; friðsemi á at varðveita þar til, er réttr dómr fellr á, at eigi verði með ofmikilli bræði ákafr áfellis-domr álagðr. Ok því geymi dómarar þessa, at þetta er því þurftuligra, sem gerr verðr atreynt í øllum dómum. En at menn varist því meir ranga dóma, þá má varla illt varast, nema viti; ok því minnist menn á, at með fjórum háttum verða rangir dómar: annathvárt með hræðslu, þar sem maðr óttast þann, sem hann skal um dœma; elligr með fégirnd, þar sem maðr snikir til nøkkurar mútu; eða með heipt, þar sem maðr hatar þann, sem hann skal um dœma; eða með vináttu, þar sem maðr vill veita lið félaga sínum. Ok er þá illa skipat, er þessum hórbørnum
