Side:Brandt - Forelæsninger over den norske Retshistorie 2.djvu/304

Fra Wikikilden
Denne siden er korrekturlest

157–159; M. L. VIII. 3, B. L. 12. – Naar G. L. 34 siger, at den Skyldige skal dømmes fredløs, indtil han betaler, da er dette, som det følgende Kapittel viser, alene en Form hvori dog Grundtanken i den hele Retsforfølgning udtaler sig: ti Atføren var i sig selv en Ytring af Fredløsheden; men denne bortfaldt selvfølgelig, idet Udsøgningen fandt Sted[1].

Paaskjød Sagvolderen, at Gjælden var betalt, maatte han efter G. L. 59, jfr. 116 strax ved Kravet erklære dette og samtidig opgive sine Betalingsvidner, hvilke han da, om Sagsøgeren forfulgte Sagen videre, havde at fremstille for Tinget, og hvorimod ingen Modvidner kunde føres. Havde Skyldneren derimod ikke Vidner paa Betalingen, kunde han ej kræve sin Modpart paa Ed, men maatte betale opigjen og siden tilbagesøge det Betalte som ikke-vitterlig Gjæld (með kvøðum). – Tilsvarende Bestemmelser findes ikke i Frostatingsloven;

    løg, en ek læt uppi hvetvetna þat, er þingmenn kalla løg, þá má hann stefna hánum til þings. – – – En ef á þing kemr þeirra mál, þá skal sœkjandi láta bera þingstefnu-vitni; þá eigu þingmenn um at dœma. – – – – En hvervitna þess er ellir verða á eitt sattir, at maðr hefir sótt fé sitt, ok fullnast hánum vitni til, þá eigi þeir at dœma hánum fé sitt. En ef hann bauð eigi þingmanna dóm fyrir krøfu, þá sekist hann baugi við konung, en hinum eykr hálfu sitt fé. En ef maðr skýtr máli sínu til þingmanna dóms, þá fellir hann baug med því; þá skal hann á þing leiða heyringja sína, at hann hefir þat fé at løgum sótt; þá er vel, ef hann vill þat fé á þingi reiða eða gerir stefnu til ok lýkr því þar. En ef hann vill eigi þá reiða, þá skal krefja þingmenn, þá er á þingi eru, at fara til, ok svá ármann konungs ok bœndr svá marga, sem hann þykkist purfa, er fé sitt hefir sótt at løgum, at fara til ok taka hálfu meira en hann sótti, ok konungi baug til handa. Sá skal hafa 6 aura at harða-fangi, er sótti. – F. L. X. 24: Svá skal vita-fé sœkja, sem allar skuldir, beiða út þrysvar, ok þó fullt at um sinn sé, ok leggja ran við, ef á er haldit, ok stefna hánum þing, nema hinn stefni þrínætting innan fimtar, sá er vørn á. En ef þeir sættast þar, þá er vel; en elligar stefni sœkjandi hánum þing ok njóti þar allra vitna sinna. En ef hánum fellst at vørn, þá haldi hann upp skuld ok sekt við konung, slikri sem hánum gefr søk til, þrjár merkr við hverja útbeiðslu, hvárt er beiðir eitt sinn eða optar, eða þoli atfør.En bœndr skyldir til atfarar.

  1. Jfr. V. Amira, Vollstreckungsverfahren S. 234–36. Hertzberg, Proces S. 74–79 og 190–93. Krit. Vierteljahrsschr. XVIII. 65–6.