Side:Brandt - Forelæsninger over den norske Retshistorie 2.djvu/293

Denne siden er korrekturlest

tægtsager, naar Kvinden her klaget samme Dag^[1]. – Og da denne Lov lagde Bedømmelsen af Spørgsmaalet om Vaade og Nødværge saavelsom af Gjerningens Tilregnelighed i det hele i Domsmændenes Haand (M. L. IV. 10, 14, 15, 22 o. fl.), maatte denne ogsaa overvejende blive et bygge paa Indicier. Jfr. en Dom af 1442 (Dipl. Norv, II. 747), hvorved en Kvinde, som hevde opbrændt en Bro og derved forvoldt, at en Mand var druknet, uden Edseflæggelse frifandtes for Drabssigtelsen, idet Døden fandtes ikke et kunne regnes Nogen til Skyld.

Af andre hidhørende Anvendelser af Indiciebeviset kan mærkes F. L. IV. 23, hvorefter man, naar der tvistes om, hvem af 2 stridende Flokke først begyndte Striden, skel tage Hensyn til, om der før havde været Fiendskab mellem Parterne, jfr. den dunkle Regel i G. L. 166^[2], der synes et ville,

↑ B. K. R. (II) 13: Ef kona gengr býa í millum ok barn þat, er heitir kvenna-leiðir, skel þat minsta lagi hafa þrjár jafnlengdir; kemr maðr í mót henni ok misgerir í mót henni, ok gengr hon til báar ok segir mønnum ok gefr søk, eptir því sem misgerningar eru til; barn stendr í hjá henni ok sanner søgu henner, segir at sá misgerði, er hon hefir søk gefit; þeir eigu vitni at bere á þingi, er hon skírskotaði undir úhluta sínum; sú skírskotan hennar ok sannen barnsins berr henni til fulls réttar eptir því, sem hon hefir søk gefit. Nú ef kona gengr bœja í mnillum leiðislaust, ok kemr maðr mót henni ok brýtr hana til svefnis, ok ef hann berr hana eðe bindir, ok er hon blá eða blódug, þá er hann sekr þrem mørkum fyrir bønd ok sex fyrir ben, ok aðrar sex fyrir hjálegr. Nú er eigi eru sjánds-váttar til, ok skírskotar hon undir fyrstu menn, er hon kemr til. Þá skírskotar hon til hálfréttis-eiðer ok hálfs réttar eptir því, sem søk er til gefin. En ef hon gengr um hit fyrsta bœ, þá skírskotar hon til hins sama eiðar ok 12 aura at tryggva-kaupi. Gengr hon um tvá ok til hins þriðja, þá er eiðr ok ekki fé. Nú ef hon gengr benleus ok skírskotar því undir hina fyrste menn, þá er halfréttis-eiðr ok 12 aurar at tryggva-kaupi. Gengr hon um fyrsta, þá er eiðr hinn sami ok 6 aurar at tryggva-kaupi. Gengr hon um tvá ok til hins þriðja, þá er eiðr ok ekki fé. Gengr hon um þrjá ok til hins fjórða, þá kemr hvátki til orð né eiðr; þat heitir svarta-slag hit hvíta.
↑ G. L. 166: Nú vígast menn at, ok sjá menn til deildar þeirrar um ár eða úfœrur, ok megu þeir eigi menn kenna; nú er annerr svá høggvinn, at høfuð er af, eða heili á jørðu eða hryggr í sundr, eða hendr af báðar, þá hefir sá deild hefða, því at engan mann mátti hann síðan høggva; þá er hann friðheilagr.

[1] B. K. R. (II) 13: Ef kona gengr býa í millum ok barn þat, er heitir kvenna-leiðir, skel þat minsta lagi hafa þrjár jafnlengdir; kemr maðr í mót henni ok misgerir í mót henni, ok gengr hon til báar ok segir mønnum ok gefr søk, eptir því sem misgerningar eru til; barn stendr í hjá henni ok sanner søgu henner, segir at sá misgerði, er hon hefir søk gefit; þeir eigu vitni at bere á þingi, er hon skírskotaði undir úhluta sínum; sú skírskotan hennar ok sannen barnsins berr henni til fulls réttar eptir því, sem hon hefir søk gefit. Nú ef kona gengr bœja í mnillum leiðislaust, ok kemr maðr mót henni ok brýtr hana til svefnis, ok ef hann berr hana eðe bindir, ok er hon blá eða blódug, þá er hann sekr þrem mørkum fyrir bønd ok sex fyrir ben, ok aðrar sex fyrir hjálegr. Nú er eigi eru sjánds-váttar til, ok skírskotar hon undir fyrstu menn, er hon kemr til. Þá skírskotar hon til hálfréttis-eiðer ok hálfs réttar eptir því, sem søk er til gefin. En ef hon gengr um hit fyrsta bœ, þá skírskotar hon til hins sama eiðar ok 12 aura at tryggva-kaupi. Gengr hon um tvá ok til hins þriðja, þá er eiðr ok ekki fé. Nú ef hon gengr benleus ok skírskotar því undir hina fyrste menn, þá er halfréttis-eiðr ok 12 aurar at tryggva-kaupi. Gengr hon um fyrsta, þá er eiðr hinn sami ok 6 aurar at tryggva-kaupi. Gengr hon um tvá ok til hins þriðja, þá er eiðr ok ekki fé. Gengr hon um þrjá ok til hins fjórða, þá kemr hvátki til orð né eiðr; þat heitir svarta-slag hit hvíta.

[2] G. L. 166: Nú vígast menn at, ok sjá menn til deildar þeirrar um ár eða úfœrur, ok megu þeir eigi menn kenna; nú er annerr svá høggvinn, at høfuð er af, eða heili á jørðu eða hryggr í sundr, eða hendr af báðar, þá hefir sá deild hefða, því at engan mann mátti hann síðan høggva; þá er hann friðheilagr.

[1]

[2]