Side:Brandt - Forelæsninger over den norske Retshistorie 2.djvu/266

Fra Wikikilden
Denne siden er korrekturlest

melser om Maaden, hvorpaa Eden skulde anlægges, søgt at tilvejebringe mere Garanti for dens Paalitelighed[1]. Paa den ene Side er Fordringerne til Medeværgernes Antal forøgede. Foruden den betydelige Tilvæxt, som Tylfteredens Anvendelse fik, ved at saa mange flere Forbrydelser blev betegnede som Ubødesager, kan mærkes, at der nu for Tyveri altid foreskrives Settered; medens de ældre Love i flere undtagne Tilfælde saasom hvor Kosterne ved Ransagningen fandtes ufordulgte, hvor Tyveriet ikke var efterlyst, for Hæleri, for Tyveri af Høg i Redet m. m. lod sig nøje med Lyrittered. M. L. VIII. 10, B. L. 8 anordner, i Forbindelse med Skjærpelse af Straffen for Falsk til 8 Ørtuger og 13 Marks Bod, ogsaa Fralæggelse ved Settered. – Naar derimod M. L. III. 5 bestemmer, at den, der bringer falsk Krigsbudskab, skal bekræfte sin Uskyldighed og gode Tro med Settered, og IV. 3, at den, der her begaaet Vaadesdrab, skal fralægge sig Forsættet med Settered, da er dette i Virkeligheden Formildelser. Ti efter de ældre Love gjaldt vistnok ingen Undskyldning for den, der bragte urigtigt Fejdebudskab (G. L. 312,

  1. M. L. IX 13: Ef konungr kennir manni landráð, þá skal hann synja með tylftar-eiði; svá skal ok synja allra úbóta-mála. Nú skal nefna 6 skynsema menn á hvára hønd hánum, jafna at rétti við hann, þá sem næstir búa hánum ok um þat mál má kunnigast vera, hvárki sifjaðir við hann né sakaðir, fulltíða menn ok valinkunna, þá sem hvárki sé áðr reyndir at røngum eiðum né skrøkvitnum, ok hafi 7 af þeim ok sjálfr hann hinn átti, ok 4 fánga-váttar, fulltíða ok ekki at meinsœrum reyndir. Skal sá sverja fullan eið fyrir sik, sem fyrir máli er, en allir aðrir sanni eið hans med því skilorði, at eigi vita þeir fyrir guði sannari at sinni hyggju. – 14: Settar-eiðr skal standa um øll 8 ørtuga ok 13 marka mál ok svá fyrir 10 marka mál. Nú skal nefna þrjá menn á hvára hønd þeim, er sakaðr er, á þann hátt, sem sagt er um tylftar-eið; hafa þrjá af þeim en sjálfr hinn fjórði ok tvá fánga-vátta – 15: Lýrittar-eiðr skal standa um øll 5 marke mál ok svá um 4 merka mál, þar sem nefndir eru tveir menn á hvára hønd hinum sekaða; hafi þá tvá af þeim, sem hann fær, ok sjálfr hinn þridi. En fyrir merkr mál ok þedan af smæri skal nefna til lýrittar-eiðs sinn menn á hvára hønd hinum sakaða, ok hafi einn af þeim; se sjálfr annarr, fánga-váttr hinn þriði. Þessi eiðr skal standa til þess er hafa má tveggja-manna eið eða einseiði; því at einn skal eyris synja, en tveir tveggja, sem áðr skilr í bókinni (VIII. 2).