Side:Brandt - Forelæsninger over den norske Retshistorie 2.djvu/20

Denne siden er korrekturlest

at disse tog hans Modparts Parti^[1]. Denne Nødvendighed er vistnok tidlig gaaet over til en Retspligt; men man kan ikke vænte at finde denne overgang skarpt afpræget i Lovene. Sikkert kan det dog antages, at det efter de ældste Love, saaledes som vi nu besidder dem, alene i Drabstilfælde har staaet Eftermaalsmanden frit for at modsætte sig Sagens Afgjørelse ved Bod (se især G. L. 183 og 189, F. L. IV. 10, 22 og 30), medens i alle andre Útlegðsager lovligt Tilbud af Bøder endelig udelukkede Hævn, hvilken altsaa alene blev lovlig, hvor den fuldbyrdedes umiddelbart ovenpaa Gjerningen, samt hvor Gjerningsmanden trodsigen ikke vilde paakalde mindelig Afgjørelse. Dette synes ligefrem at ligge i G. L. 189 og især i F. L. IV. 22^[2] og 42, der alene gjør den undvegne Voldsmands Gjenerholdelse af Fred afhængig af de lovbestemte Bøders Erlæggelse, uden engang at antyde, at det i nogen Maade kommer an naa den Fornærmedes Samtykke. Udtrykkelig udtalt i Loven findes Regelen først ved Haakon Haakonssens Retterbod, F. L. Indl. 6^[3], der siger, at, hvor nogen saarer sageløs Mand eller tilføier ham en fuldrets

↑ Saa siger ogsaa den islandske Lovsigemand Thorkel Maane ligefrem, Hørdss. Kap. 10. – Jfr. ovf. I. S 89; K. v. Amira, Das Vollstreckungsverfahren S. 48 fgg.; K. Maurer i Krit. Vierteljahrsschrift XVI. S. 83; E. Hertzberg, Den ældste norske Proces S. 102 fgg.
↑ Aldregi er hann heilagr fyrr en hann hefir bœtt við sakar-ábera ok ármanni konungs; en ef hann býðr bœtr báðum þeim, þá helgar hann sik, hvárt sem þeir taka við eða eigi.
↑ Ef maðr særir mann saklausan, eða skemmir fullréttis-verkum opinberliga, ok fær hinn hefnt sín sidan eda frændr hans, fyrr en løgboð komi fyrir hann með fullum vørðslum, þá er hinn útlægr, hvart sem hann fær hana eða aðrar skammir, er fyrri braut friðin, nema konungi ok øðrum skynsømum mønnum virðist aðrir atburðir á þvísa máli. En ef hann kemr boðum fyrir sik með fullum vørðslum, þá er hann friðheilagr, en hann útlægr, er sidan drepr hann. En þó at sá maðr komi í sættir, er of sinn vann á saklausum manni, ok vinnr hann enn slíkt verk annat sinni, ok traustir svá fé sínu eða . frændum sínum, ok kemr hann enn boðum fyrir sik, þá taki hinn því at eins sættir, at hann vili, er síðar var misgert við, þó at hann sé fridheilagr við konung ok bótamadr, þó at hann nefni sín, hvárt sem hinn deyr eða lifnar.

[1] Saa siger ogsaa den islandske Lovsigemand Thorkel Maane ligefrem, Hørdss. Kap. 10. – Jfr. ovf. I. S 89; K. v. Amira, Das Vollstreckungsverfahren S. 48 fgg.; K. Maurer i Krit. Vierteljahrsschrift XVI. S. 83; E. Hertzberg, Den ældste norske Proces S. 102 fgg.

[2] Aldregi er hann heilagr fyrr en hann hefir bœtt við sakar-ábera ok ármanni konungs; en ef hann býðr bœtr báðum þeim, þá helgar hann sik, hvárt sem þeir taka við eða eigi.

[3] Ef maðr særir mann saklausan, eða skemmir fullréttis-verkum opinberliga, ok fær hinn hefnt sín sidan eda frændr hans, fyrr en løgboð komi fyrir hann með fullum vørðslum, þá er hinn útlægr, hvart sem hann fær hana eða aðrar skammir, er fyrri braut friðin, nema konungi ok øðrum skynsømum mønnum virðist aðrir atburðir á þvísa máli. En ef hann kemr boðum fyrir sik með fullum vørðslum, þá er hann friðheilagr, en hann útlægr, er sidan drepr hann. En þó at sá maðr komi í sættir, er of sinn vann á saklausum manni, ok vinnr hann enn slíkt verk annat sinni, ok traustir svá fé sínu eða . frændum sínum, ok kemr hann enn boðum fyrir sik, þá taki hinn því at eins sættir, at hann vili, er síðar var misgert við, þó at hann sé fridheilagr við konung ok bótamadr, þó at hann nefni sín, hvárt sem hinn deyr eða lifnar.

[1]

[2]

[3]