Side:Brandt - Forelæsninger over den norske Retshistorie 2.djvu/170

Denne siden er korrekturlest

Den engeste Samfundskreds, oprindelig vistnok udgjørende et uafhængigt Samfund for sig selv, var Heredet. Heredsting kunde sammenkaldes, naar som helst Nogen havde Noget at andrage for sine Medborgere, G. L. 131^[1]; F. L. V. 12; M. L. VII. 56. Han havde da at udsende Budstikke (skera þingsboð), og Enhver, hvem Budet naaede, var pligtig at møde, med Undtagelse af dem, som ingen voxen Arbejdskarl havde (einvirkismenn), hvilke alene pligtede at møde ved Manddrabsting, Kongeting, Mandtalsting og Vaabenting, G. L. 131 og 309 jfr. 161; F. L. VII. 6 og 8, jfr. X. 3; B. K. R. 17; M. L. VII. 56. Endvidere var de kongelige ombudsmænd (Aarmand, Lændermand eller Sysselmand) pligtige at være tilstede. – Foruden disse Tingmøder efter Behovet holdtes der ifølge M. L. I. 1 og 7 tvende Gange om Aaret regelmæssige Heredsting, nemlig ved Midfaste (várþing), hvor der skulde opnævnes Nævndermænd til Lagtinget, og 3 Uger efter Hjemkomsten fra Lagtinget (haustþing), hvor Kongens ombudsmand skulde lyse for Bønderne, hvad der var blevet forhandlet paa Lagtinget og de der afsagte Domme. Det samme synes ogsaa at i have gjældt i den tidligere Tid; herfor taler, at selvsamme Ordning fra de ældste Tider var gjældende paa Island, og G. L. 35 forudsætter ligefrem, at Søgsmaal efter Klagerens

↑ Nú skal hverr pingi ráða, er tings þykkist þurfa; þá skal hverr þat boð bera, en engi fella. Nú skal þat fara með vetrhúsum, en eigi með sætrum: skal þingsboð hvergi standa nema þar sem náttstaðr er, at veðri fœru, nema nauðsyn gangi fyrir. Nú ef hann fellir boð, sekr at þrim aurum. En ef hann hefir um bœa tvá, þa skal hann þann ábyrgjast, er hann er sjálfr. Nú skal hinn, er boð berr, setja skorar þrjár á durastoð eða á gætti; setja boð yfir ofdyri. Nú skulu bœndr allir fara til þings, er boð kemr til húss, nema einvirkjar einir; þeir skulu þrjú þing varða: manndráps-þing, ok konungs-þing, ok manntals-þing; øll þing ønnur skulu einvirkjar heima sitja. … En ekkja ok úfœrr bóndi skulu því at eins fara til þings, ef þau vilja. En allir bœndr aðrir skulu fara til þings, er boð kemr til húss, eða gjalde þingvíti. Nú ef maðr lætr standa þingsboð svá lengi sér á hendi at þat ferr eigi svá langt fram, sem þat á at fara, því at þat stóð svá lengi hinum á hendi, er bera skyldi, þá er sá víttr er boðit skyldi bera. Þó at bod komi síðarla til þeirra manna, er lengst eigu at fara, þá skulu þeir til þings fara, til þeir mœta þingmønnum.

[1] Nú skal hverr pingi ráða, er tings þykkist þurfa; þá skal hverr þat boð bera, en engi fella. Nú skal þat fara með vetrhúsum, en eigi með sætrum: skal þingsboð hvergi standa nema þar sem náttstaðr er, at veðri fœru, nema nauðsyn gangi fyrir. Nú ef hann fellir boð, sekr at þrim aurum. En ef hann hefir um bœa tvá, þa skal hann þann ábyrgjast, er hann er sjálfr. Nú skal hinn, er boð berr, setja skorar þrjár á durastoð eða á gætti; setja boð yfir ofdyri. Nú skulu bœndr allir fara til þings, er boð kemr til húss, nema einvirkjar einir; þeir skulu þrjú þing varða: manndráps-þing, ok konungs-þing, ok manntals-þing; øll þing ønnur skulu einvirkjar heima sitja. … En ekkja ok úfœrr bóndi skulu því at eins fara til þings, ef þau vilja. En allir bœndr aðrir skulu fara til þings, er boð kemr til húss, eða gjalde þingvíti. Nú ef maðr lætr standa þingsboð svá lengi sér á hendi at þat ferr eigi svá langt fram, sem þat á at fara, því at þat stóð svá lengi hinum á hendi, er bera skyldi, þá er sá víttr er boðit skyldi bera. Þó at bod komi síðarla til þeirra manna, er lengst eigu at fara, þá skulu þeir til þings fara, til þeir mœta þingmønnum.

[1]