Side:Brandt - Forelæsninger over den norske Retshistorie 2.djvu/129

Denne siden er korrekturlest

Slæde eller andet Bohave, „som man heller vil have end undvære“, medførte 1 Marks Bod til Kongen og dobbelt Erstatning samt Avindsbod til den Forurettede (Kilde til Lovb. 6–19–1, 6 og 8). – Ildspaasættelse paa Sæter m. v. i Almenning bødedes efter M. L. VII. 62 med 5 (var. 3, 4) Mark til Kongen, samt Erstatning og Avindsbod til den Skadelidende (Kilde til Lovb. 6–19–7). – Nogen særskilt Bestemmelse om Ildspaasættelse paa anden Mands Skov (svarende til F. L. XIII. 12) findes ikke i den nye Lov.

Om Ødelæggelse af anden Mands Husdyr handler M. L. VII. 37^[1] jfr. 36, hvoraf, som før bemærket, det første Lovsted udentvivl er taget af den ældre Eidsivatingslov, medens det sidste er taget af F. L. X. 46. – Vedgik Gjernings-

↑ M. L. VII. 37: Nú verðr fjárfœling á geitum eða á sauðum, ef maðr drepr ok vill eigi við ganga. Eu ef maðr á gjafgølt þann, er verðr er hálfrar merkr, þá verðr fjárfœling á því einu svíni. Á nautum ok hrossum er þó fjárfœling at eitt drepi, ok þegar er fjárfœling á fénaði, er eigi bera fœtr heim til eiganda. En mørk silfrs liggr við fjárfœling, hálf konungi en hálf þeim er fénað átti, ok bœti skaða, sem sex skynsamir menn meta. En ef maðr drepr færi geitir, svín eða sauði høfðatals en fjóra, þá bœti ofundar-bót eptir laga-dómi þeim, er fénað átti. En ef maðr dylr, syni með lýrittar-eiði. En ef naut eða hross er sært eða bart, ok bera þó fœtr heim til húss eiganda, af er þá fjárfœling, ok bœti þó øfundar-bót eptir laga-dómi (var. 6 aura), hálft konungi en hálft þeim, er fénað á. En ef maðr drepr fénað manns ok gengr við, ok segir sjálfr á hendr sér, hafi hann hit dauða, er drap, en hinn heilt fyrir, er átti; aldri gengr fénaðr sér til úgildis. – – – En ef maðr berr fénað manns, eða særir, þá skal bœta løstu á, sem 6 skynsamir menn meta. Eigi er sárbót á fénaði, ef heill verðr; verka-fall ok nyt-fall skal bœta, sem 6 skynsamir menn meta. Eyrir liggr við auga á nauti, svá við horn ok svá við hala. En fjórðungr verðs liggr við auga á hrossi. En ef maðr høggr hala af hrossi, svá at af rófu fylgir, hann er sekr mørk silfrs, hálfri konungi en hálfri þeim, er hross átti, ok gjaldi hross verðaurum aptr; hafi sá støkku, er stytti, ok heiti maðr at heimskari, en hinn heilt hross, er átti. En ef maðr høggr hala af hrossi fyrir neðan rófu, bœti tvá aura þeim, er átti, ok tvá aura konungi. Nú skerr maðr tagl af nautum tveim eða þrim, bœti eyri silfrs konungi ok eyri þeim, er naut átti; en af fleirum skerr, sekr mørk silfrs, hálfa konungi en hálfa þeim, er naut átti. – En ef maðr molkar búfé annars manns, láti húð sína eptir laga-refsing réttarans, nema soltinn maðr molki, ok gjaldi þó nytfall þeim, er bú átti.

[1] M. L. VII. 37: Nú verðr fjárfœling á geitum eða á sauðum, ef maðr drepr ok vill eigi við ganga. Eu ef maðr á gjafgølt þann, er verðr er hálfrar merkr, þá verðr fjárfœling á því einu svíni. Á nautum ok hrossum er þó fjárfœling at eitt drepi, ok þegar er fjárfœling á fénaði, er eigi bera fœtr heim til eiganda. En mørk silfrs liggr við fjárfœling, hálf konungi en hálf þeim er fénað átti, ok bœti skaða, sem sex skynsamir menn meta. En ef maðr drepr færi geitir, svín eða sauði høfðatals en fjóra, þá bœti ofundar-bót eptir laga-dómi þeim, er fénað átti. En ef maðr dylr, syni með lýrittar-eiði. En ef naut eða hross er sært eða bart, ok bera þó fœtr heim til húss eiganda, af er þá fjárfœling, ok bœti þó øfundar-bót eptir laga-dómi (var. 6 aura), hálft konungi en hálft þeim, er fénað á. En ef maðr drepr fénað manns ok gengr við, ok segir sjálfr á hendr sér, hafi hann hit dauða, er drap, en hinn heilt fyrir, er átti; aldri gengr fénaðr sér til úgildis. – – – En ef maðr berr fénað manns, eða særir, þá skal bœta løstu á, sem 6 skynsamir menn meta. Eigi er sárbót á fénaði, ef heill verðr; verka-fall ok nyt-fall skal bœta, sem 6 skynsamir menn meta. Eyrir liggr við auga á nauti, svá við horn ok svá við hala. En fjórðungr verðs liggr við auga á hrossi. En ef maðr høggr hala af hrossi, svá at af rófu fylgir, hann er sekr mørk silfrs, hálfri konungi en hálfri þeim, er hross átti, ok gjaldi hross verðaurum aptr; hafi sá støkku, er stytti, ok heiti maðr at heimskari, en hinn heilt hross, er átti. En ef maðr høggr hala af hrossi fyrir neðan rófu, bœti tvá aura þeim, er átti, ok tvá aura konungi. Nú skerr maðr tagl af nautum tveim eða þrim, bœti eyri silfrs konungi ok eyri þeim, er naut átti; en af fleirum skerr, sekr mørk silfrs, hálfa konungi en hálfa þeim, er naut átti. – En ef maðr molkar búfé annars manns, láti húð sína eptir laga-refsing réttarans, nema soltinn maðr molki, ok gjaldi þó nytfall þeim, er bú átti.

[1]