Side:Brandt - Forelæsninger over den norske Retshistorie 2.djvu/109

Denne siden er korrekturlest

Adgangen til Forbryderes Anholdelse og Budet om Straffens umiddelbare Fuldbyrdelse til de 2 Tilfælde: naar Nogen, som har forøvet Drab paa Tinget, strax bliver paagreben, samt naar Tyv er greben med Kosterne ihænde,^[1] og udtrykkelig tilføjer, at alle andre Forbrydere kan fordre Lejde.

Ved Siden af bevist Tyvsgjerning sætter begge Love det Tilfælde, naar, efter at et begaaet Tyveri er efterlyst og Sporet forfulgt, den Mistænkte enten modsætter sig Ransagning, eller Kosterne ved Ransagningen findes i hans Hus eller i hans Gjemmer (G. L. 255^[2], F. L. XV. 7–9, jfr. 15 og 16). – Tvivlsomt er det derimod, hvorvidt Tyveriet i saadant Tilfælde betragtedes som aabenbart, eller ikke. Vistnok kunde ifølge Frostatingsloven Besidderen i sidste Tilfælde fralægge sig sigtelsen med Settered; men denne havde nærmest til Hensigt at oplyse hans Hjemmel, jfr. G. L. 254, 1ste Del. Gulatingsloven taler intet om Befrielsesed.

↑ Svá er mælt, at engum manni skal synja þinggøngu, nema mannsbana þeim, er vegr mann á þingi ok verðr tekinn í eptirrás, ok þjófi þeim, er fóli var á bak bundinn.
↑ G. L. 255: Nú ef maðr er stolinn fé sínu, ok sér hann manna forveg í frá liggja, þá skal hann ganga eptir heraðsmønnum sínum, ok lýsa sínu torreki, ok æsta þá liðs til eptirfarar, ok spyrja til garðs manni. Þá skulu þeir sitja útangarðs ok gera einn til húss ok segja til erendis, æsta til rannsaks; þá býðr hann þat, ok gengr eptir grønnum sínum; þá eigu hinir inn at gange í skyrtum einum ok lausgyrðir. Nú ef hinn synjar rannsaks, þá sannar hann sér stuld á hendr. Nú ef þeir finna fóla meðal skjaldbálka tveggja, þar sem eigi má borafóli vera, þá er búandi þjófr at, ef hann er heima, en sonr hans fulltíða, ef eigi er búandi heima; en ef þeirra er hvárgi heima, þá er griðmaðr, ef hann er heima; ef þess missir, þá er húsfreyja; dóttir fulltíða, ef eigi er húsfreyja; en ef þeirra er hvárgi til, þá er bryti þjófr at. Nú er karlmaðr þjófr at, ef þat er í karlklæðum sá fóli; en kona, ef í kvennklæðum er. Nú er fóli hittr í sæng manns, þá er sá þjófr at, er sæng gerði. Nú er fóli hittr i lásum eða í lokum, þá er sá þjófr at, er lykli veitir vørð. Nú er fóli hittr í hløðu manns úti, þar sem eigi má útantil taka þar sem er, nema brjóti til, þá er sá þjófr at, er þann hlaða hlóð; slíkt er ef í viðkesti er. Nú afla hjún steikar, þá er þar húsfreyja heima beztra manna; ef hon blandar møtuneyti við þau, þá er hon þjófr at, þó at þau steli; en ef hon hverfr ífrá, þá er bryti þjófr at. Hvar sem borafóli er, þá á sá níkvæðt, ok halda eiðum upp.

[1] Svá er mælt, at engum manni skal synja þinggøngu, nema mannsbana þeim, er vegr mann á þingi ok verðr tekinn í eptirrás, ok þjófi þeim, er fóli var á bak bundinn.

[2] G. L. 255: Nú ef maðr er stolinn fé sínu, ok sér hann manna forveg í frá liggja, þá skal hann ganga eptir heraðsmønnum sínum, ok lýsa sínu torreki, ok æsta þá liðs til eptirfarar, ok spyrja til garðs manni. Þá skulu þeir sitja útangarðs ok gera einn til húss ok segja til erendis, æsta til rannsaks; þá býðr hann þat, ok gengr eptir grønnum sínum; þá eigu hinir inn at gange í skyrtum einum ok lausgyrðir. Nú ef hinn synjar rannsaks, þá sannar hann sér stuld á hendr. Nú ef þeir finna fóla meðal skjaldbálka tveggja, þar sem eigi má borafóli vera, þá er búandi þjófr at, ef hann er heima, en sonr hans fulltíða, ef eigi er búandi heima; en ef þeirra er hvárgi heima, þá er griðmaðr, ef hann er heima; ef þess missir, þá er húsfreyja; dóttir fulltíða, ef eigi er húsfreyja; en ef þeirra er hvárgi til, þá er bryti þjófr at. Nú er karlmaðr þjófr at, ef þat er í karlklæðum sá fóli; en kona, ef í kvennklæðum er. Nú er fóli hittr í sæng manns, þá er sá þjófr at, er sæng gerði. Nú er fóli hittr i lásum eða í lokum, þá er sá þjófr at, er lykli veitir vørð. Nú er fóli hittr í hløðu manns úti, þar sem eigi má útantil taka þar sem er, nema brjóti til, þá er sá þjófr at, er þann hlaða hlóð; slíkt er ef í viðkesti er. Nú afla hjún steikar, þá er þar húsfreyja heima beztra manna; ef hon blandar møtuneyti við þau, þá er hon þjófr at, þó at þau steli; en ef hon hverfr ífrá, þá er bryti þjófr at. Hvar sem borafóli er, þá á sá níkvæðt, ok halda eiðum upp.

[1]

[2]