Side:Brandt - Forelæsninger over den norske Retshistorie 2.djvu/105

Fra Wikikilden
Denne siden er korrekturlest

Ejendom. Derhos er Misligholdelse af kontraktmæssige Forpligtelser i en stor Mængde Tilfælde belagt med en Bod (handsals-slit, kaup-rof), hvori tildels ogsaa Erstatning er indeholdt. Herom er imidlertid ovenfor handlet i en anden Forbindelse (Retshist. I. S. 203 f.).

I. Tyveri (þýfi, þýft, þjófnaðr, stuldr) var hemmelig Tilegnelse af anden Mands Ting. Derimod kom Besiddelsesstanden ikke i Betragtning, men Underslag eller hemmelig Forvendelse af fremmed Gods, hvoraf man er i Besiddelse, betragtedes lige med Bemægtigelse deraf. – Efter begge Landslovene (G. L. 253;[1] F. L. Indl. 9, XIV. 12), straffedes Tyveri, hvis det stjaalne var af en Ørtugs Værdi, eller hvilketsomhelst Kreatur,[2] med Døden. Var det stjaalne af ringere Værd end en Ørtug, straffedes Tyven med legemlig Refselse, der bestod i, at hans Hoved blev raget, oversmurt med

  1. G. L. 253: Engi várr skal annan stela þeirra manna, er í landeign konungs várs vilja vera. En ef hann stelr ertog eda ertog meira, þá er hann útlagr ok dræpr; en ef hann kveðr nei við, þá skal hann synja settar-eidi. En ef hann stelr minna fé, þá skal hánum skapa gøtu, ok kasta á hann grjóti eða torfi; þá hafi hann svá gert. En ef hann kveðr nei við, syni med lýrittar-eiði; en sá eiðr fellr hánum til gøtu. En hánum skal gøtu skapa þeðan, sem hann verðr sannr at; en sú gata skal vera níu boga lengð fulltíða manns. En þá skal tyrfa hann með grjóti ok með torfi, ok fellr hann útlagr ef hann fellr; en ef hann kemst þeðan, þá hafi hann svá gert. En ef maðr stelr blóðugri bráð ferfœttri, þá er sá útlagr, þó at hann steli lambi nætrgømlu. – En ef maðr stendr þýfsku í hendi manni, þá skal binda fóla á bak hánum, ef váttar eru við, ok leiða hann í þá þingsókn, sem hann stuld stal, ok fœra hann ármanni konungs, ef hann vill þat … Nú skal hinn þá þing kenna, ok leiða þingat þjóf með fóla bundinn, er þjóf hefir tekit, ok fœra fram vitni, at sá á fé, er batt, ok þar lýsti hann þýft eptir, ok vitni annat, at hann batt hann á því fé; þá skulu þingmenn um dœma. Ef þeir dœma hann misbundinn, þá er sá sekr, er batt, at fimtan mørkum við konung; en ef þeir dœma hann réttbundinn, þá skal ármaðr fá bana at hánum; hann er sekr at 40 marka, ef hann vill eigi; þá skulu bœndr kaupa bana at hánum ur fé hans sjálfs. En ef hann gengr með lífi í brott, þá skulu bœndr gjalda 40 marka. En ef þeir láta hann ganga údœmdan af þingi, þá eru þeir sekir 15 mørkum við konung.
  2. þjófr verðr maðr af blódugri bráð hverri, nema af hundi, F. L. XIV. 12.