Side:Brandt - Forelæsninger over den norske Retshistorie 2.djvu/101

Fra Wikikilden
Denne siden er korrekturlest

kan udfyldes af Hkb. 37 og 38),[1] IV. 24, jfr. B. R. 69, 34–36, 92–95 og 152; se og B. K. R. 17, E. K. R. 41, G. L. 22, 28 og 32, F. L. II. 29, 46, III. 3, 15, 18. Slige Beskyldninger medførte efter Loven Fredløshed, hvilket dog, efter hvad ovenfor er udviklet, i Virkeligheden var gaaet over til Fuldrets Bod; med mindre den, som fremførte dem, styrkede sin Sigtelse med det saakaldte heimskviðar eller heimiliskviðar-vitni. Derved forstodes et Vidnesbyrd af 10 Mænd hvoraf de to skulde sværge og de 8 sande disses Ed: at de havde hørt Rygte om, at den Sigtede skulde have gjort sig skyldig i det Paasagte. Denne Forpligtelse til at styrke sin Sigtelse med heimiliskviðar-vitni paalaa endog Kongens og Biskoppens Ombudsmænd naar de vilde paatale nogen Forbrydelse;[2] selv Anklage for Landsforræderi, Hedenskab og Troldom maatte

  1. F. L. V. 21–28, udfyldt efter Hkb. 37 og 38 (Udg. Kap. 22–29): Engi maðr skal þat við annan mæla, at hann hafi þegit skømm á ser, hvárki ármaðr né annarr maðr, nema hánum fylgi tíu menn til þings ok sanni mál hans, svá sem mælt er í løgum manna: Tveir skulu sverja en átta sanna mál hans, ok þeir tveir hafa bók í hendi ok sverja svá: þess legg ek hønd mína á bók, at þat høfum vér heyrt, en eigi vitum vér, hvat satt er. En útlagr ef hann missir þeirra vátta. En hinn skal þó hafa lýrittar-eið fyrir sér, at hann hafi þessa vátta alla. En ef maðr mælir þat við annan, at hann hafi ráðit lønd ok þegna undan konungi, þat skal engi maðr mæla, nema heimiskviðar-vitni hafi, nema vili gera sik útlagan. En ef maðr mælir þat við konu manns, at hon hafi legit með øðrum manni en bónda sínum, eða kennir dóttur hans, at hon liggi með manni, eða systur hans, þat skal eigi mæla, nema heimiskviðar-vitni fylgi, nema hann vili gera sik útlagan. En ef maðr mælir úkveðis-mál við karl eða við konu þat, er útlegð liggr við, ok verðr skírskotat, þá skal þó fullrétti upp við hinn, er mælt var við, þó at sá, er mælti, helgi sik með heimiskvið, nema hinn eigi at løgum søk á því máli; en þá er ekki réttarfar á. Svá skal um fjølmæli øll ok fullréttis-orð. …… Nú hvert mal, er maðr mælir við mann, þat er horfir til hneyxla, eða kennir hvinsku eða fordœðuskap, ok hann á eigi sókn á, þá er hann fjølmælis-maðr, ef hinn skírskotar, nema hann hafi heimiskviðar-vitni á hendi hánum; þá skal hann sverja tylftar-eið. En ef hinn missir heimiskviðar-vitnis á þingi, þá er hann útlægr … En ef konu er kennt, at hon fari með fordœðuskapi, þá taki hon í ketil, ok fari hennar mál sem hins, er til járns gengr, sem skilr í kristnum-rétti.
  2. Jfr. herom Hertzberg, Den ældste norske Proces, S. 210–216.