Ex matheseos autem studio, quod studiorum quasi caput esse
supra jam memoravi, præterquam quod ad alendas firmandasque
naturales mentis facultatis multum valet, multiplicemque tam usum
quam voluptatem provectiori utique præbet, hoc quoque ad me
commodum redundavit, quod ad dialectices metaphysicesque initia
rite percipienda facilior via patuit; utpote ad quas hocce anno,
nullo præeunte magistro, magna cum animi alacritate incubuerim.
Præterea in elaborandis omnis generis thematibus haud paulum
operæ consumsi, neque id omnino perdidisse mihi videor; qua
exercitatione, si quidem accedit multa elegantium librorum lectio,
nihil vel ad acuendum ingenium efficacius, neque[1] ad excitandum
eum, qui animo cujusque natura insidet, pulchri justique sensum
excitandum (sic) fructuosius cogitari potest. Ejus modi autem
scriptiunculas latine componere a nostri temporis indole omnino
abhorret; nam qui latine scribunt, cum orationis semper sollicitudine
districti teneantur, rebus, quas sibi scribendas sumserint, vacuum,
ut opus est, animum intendere nequeunt. Cujus rei ratione habita,
patrio sermone longe sæpius, quam latino, si quid veritatis inquirendæ
causa scribendum esset, usus sum; ita ut argumenta historica
latine philosophica vernacule tractarem. Ceteris literarum disciplinis,
etsi dispari successu studui, tamen non vana jactasse mihi
videbor, si in nulla non progressus nec eos contemnendos me
fecisse Tibi affirmavero; nisi forte earum numero Franco-Gallica
lingua excipienda sit, ut cujus, modo ne legendi facilitas deperderetur,
ceteram curam abjeci. Germanica autem lingua quamquam
omni, ut fere fit, loquendi occasione ademta, ne oblivione obliteretur,
non est, quod verear, cum, quae mihi olim ipsius fuit familiaritas,
eam tam sedula lectione tuear conservemque, ut vix unus
dies agatur, quin Germanice quid scriptum legam; propterea quod
eæ sunt nostræ literaturæ angustiæ, ut non minima librorum pars
ex ampla, ne dicam nimia, Germaniæ copia petenda sit. Neque
facile apud nos reperitur, quin, modo ne ingenium habeat omnino
rude atque incultum, ea Germanicorum literarum notitia instructus
sit, qua, quidquid occurrat, legendo intelligat; haudquaquam a
loquendi facultate ita paratus.
In præsidiis literariis, quibus me video cumulatum, non ultimo loco ponenda est hæc oportunitas, quod ad optimos fere quosque varii argumenti libros aditus liber patet; ex quo commodo, quantum utilitatis ad me pervenerit, dici vix potest. Licet enim legendi materies eum haud facile deficiat, qui literas graviter persequendi
desiderio flagret, elegantiorum tamen et accuratiorum librorum
- ↑ Over Linien staar: «vel».